کود های اسیدی کننده خاک

با توجه به ساختار آهکی و قلیایی بیشتر اراضی کشاورزی کشور و همچنین کمبود ماده آلی در خاک، حلالیت و جذب عناصر غذایی در گیاه به میزان قابل توجهی کاهش می یابد. لذا اصلاح خاک و ایجاد خاکی با PH متعادل (5/6-5/7) باید در اولویت کارهای ما قرار بگیرد. در این مقاله، سعی داریم در مورد برخی از کودهای اسیدی کننده و تأثیرات آنها بر خاک صحبت کنیم. کودهایی که در شرایط قلیایی خاک، سطح اسیدیته را افزایش می دهند و منجر به جذب بهتر عناصر غذایی می گردند. کودهای اسیدی کننده خاک به سه دسته تقسیم می شوند این دسته بندی شامل کودهایی بر پایه آمونیوم، گوگرد و کودهای طبیعی است.

کود های اسیدی کننده خاک بر پایه آمونیوم

این کود ها  دارای NH4+ هستند. فرمی از نیتروژن که گیاهان می‌توانند برای رشد خود استفاده کنند. این دسته از کودها شامل:

اوره:  46% از وزن آن به نیتروژن تعلق دارد. این کود به صورت طبیعی در ادرار حیوانات یافت می‌شود، اما می‌توان آن را از کربنات آمونیوم نیز تهیه کرد. اثر اسیدی قوی در خاک دارد.

نیترات آمونیوم:  34% از وزن آن به نیتروژن تعلق دارد. این کود بسیار حلال در آب است و اثر اسیدی کمی در خاک دارد.

دی آمونیوم فسفات :(DAP)  18% از وزن آن به نیتروژن تعلق دارد و اثر اسیدی متوسطی بر خاک دارد.

سولفات آمونیوم:  21% از وزن آن به نیتروژن تعلق دارد و اثر اسیدی شدیدی بر خاک دارد. نیتروژن و گوگرد موردنیاز گیاه را تامین می کند. لازم به ذکر است این ماده باعث سوختن برگ‌های گیاهان می گردد. .

مونوآمونیوم فسفات:(MAP)  3/11% از وزن آن به نیتروژن تعلق دارد و اثر اسیدی شدیدی بر خاک دارد. مونوآمونیوم فسفات از برند آرمافرات (0-61-12) علاوه بر تامین نیتروژن، فسفر، آمینواسید و فولویک اسید مورد نیاز گیاه، منجر به کاهش PH خاک و افزایش مقاومت گیاه در برابر شوری می گردد.

کود های اسیدی کننده خاک بر پایه گوگرد

این کودها دارای گوگرد هستند و  به اسیدی کردن خاک کمک می‌کنند.

گوگرد عنصری:  گوگرد عنصری در آب حل نمی‌شود و گیاهان نمی‌توانند آن را به صورت خالص استفاده کنند.

با این حال، باکتری های موجود در خاک می توانند گوگرد را به اشکالی تبدیل کنند که گیاهان بتوانند از آن استفاده کنند. این ماده اسیدی تر از سولفات ها است، اما کندتر عمل می کند. گوگرد مایع از برند تانسو دارای مقادیر قابل توجهی گوگرد و پتاسیم است که با اسیدی کردن خاک، موجب جذب بهتر عناصر توسط گیاه می شود. گوگرد چهارمین عنصر ضروری و پرمصرف گیاه است.

سولفات آلومینیوم: نمکی محلول در آب است، به اندازه گوگرد اسیدی نیست، اما سریعتر عمل می کند.

سولفات آهن :(Ferric sulfate) برای اسیدی کردن خاک و همچنین در رنگرزی استفاده می شود. به اندازه گوگرد اسیدی نیست، اما سریعتر عمل می کند. کلات آهن برند تانسو در آرمان بذر سپاهان علاوه بر تامین آهن مورد نیاز گیاه که به فرم کلاته در این محصول گنجانده شده، به دلیل وجود آمینواسید موجود در آن مقاومت گیاه در برابر تنش ها از جمله شوری بیشتر شده و گوگرد موجود در آن PH خاک های قلیایی را کمتر می کند.

انفوریک اسید: اسیدی فوق العاده قوی با اسیدیته کمتر از 1 است. این ترکیب حاوی نیتروژن و گوگرد به فرم سولفات است. این اسید برخلاف اسید سولفوریک خاصیت سوختگی و خوردگی ندارد. آرمان بذر سپاهان با تولید انفوریک اسید مایع از برند تانسو با اسیدی کردن خاک، موجب افزایش حلالیت و جذب بهتر عناصر توسط گیاه می شود.

کود های اسیدی کننده خاک با کمک میکروب های خاک تجزیه شده و خاک را به آرامی کمی اسیدی می کنند.

پیت ماس (اسفاگنوم): این ماده آلی از زغال سنگ نارس و خزه اسفاگنوم تشکیل شده که بوسیله میکروب های خاک بسیار آهسته تجزیه می شود و اسیدهای آلی را تشکیل می دهد. اثر اسیدی اندکی روی خاک دارد. می تواند 16 تا 26 برابر وزن خشک خود را آب ذخیره کند.

کمپوست: از علف، برگ، مواد گیاهی، ضایعات میوه یا سبزیجات و سایر مواد آلی ساخته می شود. بسته به فعالیت باکتری ها در خاک تجزیه می شود و اسیدهای آلی را به آرامی تشکیل می دهد. اثر اسیدی اندکی روی خاک دارد.

کود حیوانی: این کود از ضایعات حیوانات است. اگر تازه استفاده شود می تواند گیاهان را بسوزاند. بسته به فعالیت باکتری ها در خاک، تجزیه می شود و به آرامی اسیدهای آلی را تشکیل می دهد. اثر اسیدی اندکی روی خاک دارد.

در جدول زیر انواع مختلف کودهای اسیدی کننده خاک، قدرت اسیدی و سرعت عملکرد آنها ذکر شده است.

 بیشتر بخوانید: کمبود کدام عناصر باعث زرد شدن برگ های جوان می شود؟

با مطالعه این مقاله دریافتیم گوگرد و سولفات ها از مهمترین کودهای اسیدی کننده خاک هستند. با این حال، مونوآمونیوم فسفات نیز از قوی ترین کودهای اسیدی کننده خاک به شمار می آید. حال اینجا به چند سوال متداول می پردازیم. سوال: آیا تمام ترکیبات سولفاتی PH خاک را کاهش می دهند؟

خیر اینگونه نیست. سولفات منیزیم تاثیر زیادی بر PH خاک ندارد. اگرچه سولفات منیزیم حاوی گوگرد است (که خاک را اسیدی می کند)، اما منیزیم موجود در آن اثر معکوس دارد. سوال: آیا تفاله قهوه اسیدی است و PH خاک را کاهش می دهد؟ تفاله قهوه خاک را اسیدی نمی کند و دارای pH نزدیک به خنثی (6.5 تا 6.8) است. اما با اضافه کردن این ماده آلی به خاک کیفیت خاک بهبود می یابد. با مطالعه این مقاله پی بردید کدام کودها اسیدی هستند و کدام یک قوی تر است. آرمان بذر سپاهان با بهره گیری از بهترین کودهای موجود در بازار جهانی تلاش می کند تمام نیاز کشاورزان در مورد کمبود عناصر گیاهان را رفع کند و منجر به بهبود کیفیت خاک و محصولات کشاورزی گردد.

این کمپانی در بیشتر محصولات خود آمینواسید و فولویک اسید را اضافه کرده تا با توجه به شرایط خاک کشورمان که اکثرا قلیایی و آهکی است جذب عناصر غذایی بالاتر رفته و مقاومت گیاه در برابر تنش شوری، خشکی و سرمازدگی افزایش یابد. از طرفی بسیاری از محصولات آرمان بذر سپاهان همچون کلسیم بور تانسو، آمینواسید تانسو، کلات میکرو تانسو، ویتامین تانسو، کلات مس تانسو و کلات آهن- روی تانسو  دارای گوگرد محلول می باشد که استفاده از این محصولات را در شرایط قلیایی خاک میسر می کند.

نویسنده: پریسا عبدلی دکتری گیاه پزشکی