کاشت برنج

برنج از اصلی ترین مواد غذایی در ایران بعد از گندم است. این محصول زراعی طرفداران بسیاری دارد و مهمان هر روزه ی سفره های ایرانی است. طبق تحقیقات برنج در حدود 4000 سال پیش از میلاد برای اولین بار در چین و هند کاشت شده و پس از آن از آسیای شرقی به آسیای جنوبی، غربی، اروپا و کل دنیا منتقل شده است. امروزه کشور هایی مانند تایلند، ویتنام، اندونزی، فیلیپین، پاکستان، ژاپن و برزیل از تولید کنندگان برتر برنج در دنیا هستند. اقلیم شهر های شمالی ایران نیز برای کاشت برنج مناسب است و سالانه مقدار زیادی از برنج مصرفی کشور توسط این شهر ها تامین می شود.

برنج با نام علمی Oryza sativa ارقام بسیار متفاوتی دارد که بسیاری از آنها  به منظور اصلاح و بهبود نژاد در آزمایشگاه ها با استفاده از ارقام پر بازده تولید شده است. ارقام زودرس 130 تا 154 روزه و ارقام دیررس 150 تا 160 روز زمان نیاز دارند تا به مرحله باردهی برسند. در ایران برنج هاشمی ، برنج طارم  ، برنج دم سیاه ، برنج صدری ، برنج علی کاظمی ، برنج شیرودی و برنج فجر پر طرفدار ترین برنج های ایرانی هستند از عطر و بو و مزه منحصر به فردی برخوردارند. در این مطلب همرا آرمان بذر سپاهان باشید.

آب و هوای مناسب برای کاشت برنج

• دما: دمای مناسب برای کاشت برنج در حدود 20 تا 37 درجه سانتی گراد است. در صورتی که در منطقه ای هستید که دمای هوا از این بازه بیشتر یا کمتر می شود باید ارقام مناسب تر برای این مناطق را تهیه و کاشت کنید.
• آب: برای کاشت برنج به آب زیاد نیاز است. مزارع برنج در بعضی از مراحل رشدی نیاز دارند که به صورت کامل غرقاب شوند. 80 درصد آب مورد نیاز برای پرورش برنج در جهان به خصوص در مناطق استوایی، از آب باران و 20 درصد دیگر از آب رودخانه ‌ها و آب چاه تامین می ‌شود. اگر دمای آب از 19 درجه سانتی گراد کمتر باشد، سرعت رشد دانه کاهش می ‌یابد و اگر بیشتر از 30 درجه باشد، به دلیل محدود بودن اکسیژن موجود در آب، گسترش ریشه و میزان عملکرد گیاه کم می ‌شود و در نتیجه بازدهی گیاه کاهش می ‌یابد.
• رطوبت: برای کاشت برنج منطقه ای انتخاب کنید که در حدود 80 درصد رطوبت داشته باشد. در صورتی که رطوبت هوا از 40 درصد کمتر شود بازدهی مزرعه را با مشکل مواجه می کند و گلدهی را به تاخیر می اندازد. بارندگی های بی موقع در زمان برداشت محصول و همچنین بارش تگرگ می تواند برای گیاه زیان بار باشد.

خاک مناسب برای کاشت برنج:

خاک های رسی و حاصلخیز  با لایه غیر قابل نفوذ در عمق 50 تا 150 سانتی متر برای کاشت برنج مناسب است. با اینکه گیاه برنج به شوری نسبتا مقاوم است اما خاک های شور با املاح و درصد EC بالا برای کاشت برنج مناسب نیستند. قبل از کاشت برنج در زمین های انتخابی بهتر است خاک را آزمایش کنید تا مقدار عناصر موجود در خاک را بررسی کنید که مشکلی برای محصول پیش نیاید.

جوانه زنی بذر برنچ:

قبل از کاشت برنج باید بذر ها را جوانه دار کرد. بذر های برنج را معمولا داخل محلول آب و نمک می ریزند تا بذر های سبک تر را جدا کرده و دور ریخته و بذر های سنگین را کاشت کنند (سه تا 4 کیلوگرم نمک در 18 لیتر آب محلول شود). بذر های سنگین را داخل کیسه ای ریخته و در حوضچه ی آب نگهداری می کنند.  بذر های برنج بین سه روز تا یک هفته بعد جوانه می زند. توجه داشته باشید که در صورت تبخیر آب داخل حوض ها به آنها آب جدید اضافه کنید تا بذر ها خشک نشود. پس از جوانه زدن بذر ها آنها را روی گونی یا پارچه ای پهن می کنند و روی آنها را نیز با پارچه یا گونی نمدی می پوشانند.

آماده کردن زمین برای کاشت برنج:

بذور برنج بعد از جوانه زنی در خزانه های برنج به صورت متراکم و نشائی کاشت می شود. زمین مناسب برای خزانه ی برنج باید ویژگی های خاصی داشته باشد. در پاییز و قبل از کاشت برنج باید زمین خزانه را تا عمق 15 یا 20 سانتی متری شخم بزنید. پس از آن در فصل زمستان می توانید از کود حیوانی برای تقویت زمین استفاده کنید. کود حیوانی را در سطح زمین پخش کرده و سپس با خاک مخلوط می کنند. پس از انجام این کار ها نوبت به آبدهی به زمین خواهد رسید. در زمانی که زمین مرطوب است با تیلر زدن زمین می توان سنگ ها و کلوخه های موجود در زمین را نیز حذف کرد.

برنامه کامل تغذیه برنج

برای افزایش میزان برداشت محصول پس از کاشت برنج باید به تغذیه این گیاه توجه ویژه ای داشته باشید. کاشت برنج طبق اصول و عادت منجر به برداشت معمولی و کمتر از استاندارد جهانی می شود در صورتی که با تغذیه ای درست و اصولی و با استفاده از یک برنامه غذایی کامل با استفاده از کود های ارگانیک و شیمیایی می توان برداشت را چندین برابر کرد . ممکن است تصور کنید که هزینه ی مصرفی برای این افزایش محصول به صرفه نیست اما در حقیقت هزینه ی اصلی کاشت برنج که مربوط به هزینه ی زمین، کارگر، سم، بذر و … می شود برای همه یکسان است. بر طبق بررسی ها و در صورت رعایت شرایط کاشت برنج، هزینه ی مصرفی برای کود در مقایسه با برداشت محصول بسیار پایین تر است.

کود های مورد نیاز برای کاشت برنج در مراحل مختلف:

برای تسهیل فرایند کاشت برنج و مصرف انواع مناسب عناصر غذایی در مراحل رشدی مختلف، جدول زیر به شما پیشنهاد می گردد. در این جدول مراحل رشدی مختلف برنج را از یکدیگر جدا و برای هر مرحله عناصر مورد نیاز برنج را معرفی کردیم. برنج از مرحله کاشت در خزانه تا زمان برداشت خوشه ها به عناصر غذایی احتیاج دارد. کود هایی که در جدول زیر توصیه شده از بهترین محصولات شرکت آرمان بذر سپاهان است و تمامی آنها از کیفیت مطلوب و بالایی برخوردار می باشد. شرکت آرمان بذر سپاهان از اولین و بهترین شرکت های تولید کننده و وارد کننده ی کودهای ارگانیک و شیمیایی است. کود های این شرکت از لحاظ کیفیت می تواند به راحتی با برند های خارجی رقابت کند.

نکات مصرف کود برای کاشت برنج:

• در خاک های قلیایی و شور توصیه می شود مصرف کود های گوگردی و کود هیومیک اسید تکرار گردد.
• جهت اختلاط کود ها با متخصصین مشورت کنید و قبل از مصرف در قسمت کوچکی از زمین تست کنید.
• کود های توصیه شده عمومی می باشد و بهتر است قبل از مصرف کود ها، خاک زمین را آزمایش کنید تا کمبود های خاک مشخص شود.
• میزان مصرف کود های توصیه شده بر روی بسته بندی محصولات نوشته شده است.

نویسنده: مهندس نیلوفر مسیبی، کارشناس ارشد گیاهپزشکی