آرمان بذر سپاهان | وارد کننده و تولید کننده کود های ارگانیک و شیمیایی
نویسنده: مدیر سایت 
مصرف کود ازت در تمامی مزارع امری رایج است چرا که این کود طرفداران بسیار زیادی دارد و پر مصرف ترین کود در صنعت کشاورزی است. مسمومیت با ازت رایج ترین نوع مسمومیت های کودی در گیاهان است و درمان ان امری مهم و ضروری است. باید بدانیم که همیشه پیشگیری بهتر است و درمان مسمومیت گیاه با ازت در مرحله آخر انجام می شود و قبل از آن مصرف کود ازت را در مزارع کنترل کنید و تحت نظارت کارشناسان متخصص باشید.
اهمیت ازت در گیاهان
ازت یکی از عناصر مهم برای رشد و توسعه گیاهان است و نقش های مهمی در فرآیندهای زیستی آنها دارد. نقش اصلی ازت در گیاهان عبارتند از:
- ساخت پروتئین: ازت بخشی از ساختار پروتئین ها است و برای ساخت و ترمیم بافت های گیاهی بسیار اساسی است. پروتئین ها نقش بسیار مهمی در رشد سلولی، ساختار گیاه، فعالیت آنزیم ها و تولید انرژی دارند.
- ساخت اسید نوکلئیک: ازت در ساخت اسیدهای نوکلئیک مانند د.ان.آ (DNA) و ریبونوکلئیک اسید (RNA) نقش دارد. این اسید ها جزء مهمی از جدول ژنتیکی گیاهان هستند و در انتقال اطلاعات ژنتیکی و ساخت پروتئین ها نقش مهمی دارند.
- تنظیم رشد و توسعه: ازت در تنظیم رشد و توسعه گیاهان نقش مهمی دارد. آن باعث افزایش فعالیت سلول های رشدی می شود، تشکیل برگ ها و ساقه ها را تحریک می کند و رشد سلول ها را تسهیل می کند.
- تولید انرژی: ازت به عنوان جزء مهمی از آمینو اسید ها در فرآیند تنفس گیاهان و تولید انرژی در سلول ها نقش دارد. با استفاده از ازت، گیاهان قادر به ساخت مولکول های ATP ( ادنوزین تری فسفات) هستند که به عنوان منبع انرژی برای فعالیت های سلولی استفاده می شود.
علائم کمبود ازت در گیاه
کمبود ازت در گیاه یکی از مشکلات شایع در گیاهان است و می تواند رشد و عملکرد آن ها را تحت تأثیر قرار دهد. در زیر برخی از نشانه های کمبود ازت در گیاهان را برای شما آورده ام:
- رشد ضعیف: گیاهان با کمبود ازت معمولاً رشد ضعیفی دارند. طول ساقه ها و شاخه ها کوتاه تر از حد معمول خواهد بود و گیاهان ممکن است کوچک و ضعیف به نظر برسند.
- رنگ کم: برگ های گیاهانی که دچار کمبود ازت هستند معمولاً رنگ کمتر و زرد تری نسبت به حالت طبیعی خود خواهند داشت. این زردی معمولاً در برگ ها ی قدیمی ظاهر می شود چرا که نیتروژن عنصری متحرک است.
- عدم توسعه و ضعف ساقه ها و شاخه ها: کمبود ازت می تواند به عدم توسعه و ضعف ساقه ها و شاخه ها منجر شود. ساقه ها ممکن است نرم و ضعیف باشند و نتوانند وزن بار را تحمل کنند.
- کاهش تولید گل و میوه: کمبود ازت می تواند باعث کاهش تعداد گل ها و میوه های تولیدی شود. گیاهان ممکن است نتوانند به طور کامل تولید و ذخیره انرژی نمایند. همچنین در شرایط کمبود نیتروژن، اندازه گل و میوه ها و کیفیت آنها نیز کاهش می یابد.
- کاهش پروتئین دانه: در گیاهانی که تولید بذر و دانه می کنند کمبود ازت باعث کمبود میزان پروتئین و دانه خواهد شد.
- خشک شدن گیاه: در اثر کمبود شدید نیتروژن برگ گیاه نیز شروع به ریزش می کند و ممکن است گل گیاه به همین علت خشک شود.
چرا درمان مسمومیت گیاه با ازت باید انجام شود؟
در زیر به برخی از اثرات مختلف ازت بیش از حد در گیاهان اشاره خواهم کرد:
رشد غیر متعادل: زیادی ازت در خاک می تواند به رشد غیر متعادل گیاهان منجر شود. در این حالت، رشد رویشی (نسبت به رشد ریشه) بیشتر از حد بوده و می تواند به کاهش توازن گیاهی منجر شود.
کاهش مقاومت در برابر بیماری ها: ازت بیش از حد می تواند باعث کاهش مقاومت گیاهان در برابر بیماری ها و آفات شود. گیاهان با سطح بالای نیتروژن معمولاً دارای بافت نرم تری هستند که منجر به افزایش آسیب پذیری در برابر عفونت ها می شود.
کیفیت محصولات: زیادی ازت می تواند به کاهش کیفیت محصولات گیاهی منجر شود. برای مثال، در برخی از میوه ها مانند سیب، زیادی ازت باعث کاهش رنگ بندی و کیفیت میوه می شود.
اختلال در متابولیسم: زیادی ازت می تواند به اختلال در متابولیسم گیاهی منجر شود. این ممکن است منجر به تجمع نیترات در برگ ها و ساقه ها شده و عملکرد عمده های فیزیولوژیکی مانند تنفس و فتوسنتز را تحت تأثیر قرار دهد.
کاهش مقاومت در برابر تنش های محیطی: زیادی ازت می تواند باعث کاهش مقاومت گیاهان در برابر تنش های محیطی مانند خشکی و شوری شود. گیاهان با سطح بالای نیتروژن عملکرد نامناسبی در شرایط تنشی از خود نشان می دهند.
آلودگی زیست محیطی: استفاده بی رویه از کود های حاوی ازت می تواند باعث آلودگی منابع آبی شود. این آلودگی می تواند عوارض جدی برای اکوسیستم های آبی و حیات آبی داشته باشد.
توجه داشته باشید که اثرات ذکر شده برای هر گیاه و شرایط خاص ممکن است متفاوت باشد. علاوه بر این، میزان مناسب از ازت برای هر گیاه و محصول نیازمند بررسی شرایط خاک و کشت می باشد.
درمان مسمومیت گیاه با ازت
اگر گیاهی در معرض مسمومیت ناشی از زیادی ازت قرار گرفته است، می توانید اقدامات زیر را انجام دهید:
- شستشو و آبیاری: اولین مرحله در درمان مسمومیت ازت، شستشوی خوب گیاه است. با استفاده از آب تمیز و شستشوی دقیق برگ ها و ریشه ها، بخشی از ازت اضافی را می توانید از گیاه بشوید. بهتر است این کار را در دمای خنک و در آفتاب نباشد انجام دهید ( منظور از شستن ریشه ها همان آبیاری سیراب گیاه است).
- انقطاع از کوددهی: مرحله ی دوم درمان مسمومیت گیاه با ازت این است که برای مدتی، باید از کوددهی با کود های حاوی ازت خودداری کنید. این کار به گیاه کمک می کند تا ازت اضافی را از خود حذف کند و به توازن برسد.
- آبیاری مناسب: در ادامه، باید آبیاری مناسب را رعایت کنید. باید مقدار آبیاری را به حداقل برسانید تا گیاه فشار کمتری بر روی رشد داشته باشد و ازت را بهتر متابولیزه کند. بهتر است از آبیاری قطره ای یا آبیاری با قدرت کم استفاده کنید تا آب به طور یکنواخت در خاک جذب شود.
- مدیریت خاک: مدیریت صحیح خاک نقش مهمی در درمان مسمومیت ازت دارد. می توانید از روش هایی مانند تهویه خاک، استفاده از خاک های حاوی مواد آلی و استفاده از روش های کاهش pH خاک مانند اسیدی سازی با استفاده از سولفات آهن استفاده کنید. این روش ها به گیاه کمک می کنند تا ازت را بهتر جذب کرده و تجزیه کند.
- استفاده از آب بی ازت: در صورت امکان، می توانید برای آبیاری از آب بی ازت استفاده کنید. این کار میزان ازت در خاک را کاهش می دهد و در درمان مسمومیت ازت مفید است. همچنین از آب های شور که دارای املاح زیادی است مصرف نکنید و آبیاری را حداقل برای یک تا دو نوبت با آب شیرین انجام دهید.
- مراقبت و تغذیه سالم: در این مدت، باید از گیاهان خود به خوبی مراقبت کنید. اطمینان حاصل کنید که گیاهان به نور و تهویه مناسب دسترسی دارند و تغذیه سالمی از طریق عناصر ضروری دیگر داشته باشند.
- مصرف کود هیومیک اسید: درمان مسمومیت گیاه با ازت با استفاده از بعضی از کود ها مانند هیومیک اسید می تواند انجام شود.
در صورتی که مسمومیت ازت به درجه بالایی رسیده و گیاه دچار خسارت جدی شده است، بهتر است به یک کارشناس باغبانی محلی مراجعه کنید تا راهنمایی های مربوط به گیاه و شرایط خاص شما را بدهد.
