کاشت پسته

ایران اولین تولیدکننده و صادر کننده پسته در جهان است. در حدود سه تا چهار هزار سال پیش پسته ای که در مناطق جنگلی و کوهستان ها  به صورت خودرو بوده است به شکل اهلی در آمده و مورد کشت کار قرار گرفته است. این محصول اهمیت ویژه ای در صادرات غیر نفتی کشور دارد به طوری که در سال 1400 در حدود 135 هزار و ۳۲۲ تن انواع پسته، به ارزش ۹۱۴ میلیون و ۴۲۷ هزار و ۸۲۶ دلار به ۷۵ کشور صادر شد.

پنج کشور اول خرید پسته ‌های صادراتی با پوست به ترتیب چین با خرید ۱۹۹ میلیون دلار، هند با ۸۵ میلیون دلار، روسیه با ۵۳ میلیون دلار، عراق با ۵۰ میلیون دلار و قرقیزستان با ۴۵ میلیون دلار بودند. در سه دهه ی گذشته پسته بیشترین سهم صادرات غیر نفتی ایران را به خود اختصاص داده است. امروزه کشور های دیگری مانند آمریکا و ترکیه نیز در کاشت پسته و صادرات آن بسیار تلاش کردند و به رقابت با ایران پرداخته اند.

با توجه به کمبود منابع آبی در ایران و شیوع خشکسالی در اکثر شهر ها، کاشت پسته می تواند بسیار کمک کننده باشد و کشور را از بحران کم آبی نجات دهد. پسته به دلیل داشتن ریشه های بسیار عمیق و نیاز آبی کمتر مقایسه با دیگر درختان می تواند جانشین خوبی برای انواع درختان و حتی گیاهان دیگر باشد. کمبود آب باعث افزایش املاح موجود در آب و خاک می گردد، کاشت پسته در مناطقی که خاک های قلیایی و یا شور دارند نیز امکان پذیر است و به همین دلیل طرفداران زیادی دارد. با این حال توجه داشته باشید که کاشت پسته در بسیاری از مناطق ایران ممکن نیست و برای تولید بیشتر باید بهره وری این محصول را بیشتر کرد.   در این مطلب همراه آرمان بذر سپاهان باشید.

مهم ترین مناطق کاشت پسته

مهم ‌ترین مناطق کاشت پسته در ایران استان‌ های کرمان، یزد، خراسان، فارس، سمنان، سیستان و بلوچستان، مرکزی، اصفهان، قزوین و تهران می باشد. شهرهای دامغان، رفسنجان،  سیرجان، بوئین زهرا، زرند شهر کشکوییه، انار و نی ریز از اصلی ترین تولید کنندگان پسته در ایران محسوب می شوند و ۸۰ درصد پسته‌ ی تولیدی در ایران، از این مناطق به ‌دست می ‌آید.

در سال های قبل از این کاشت پسته بیش‌ تر در استان‌ های کرمان، یزد و خراسان متداول بود  اما به دلیل شیوع خشکسالی و کمبود آب در استان کرمان باعث شد کشت و کار پسته به استان های دیگر ایران نیز گسترش پیدا کند. اکنون با در نظر گرفتن تغییرات آب و هوایی در اکثر استان‌ های ایران کاشت پسته رونق گرفته و گسترش یافته است.

مقایسه تکنولوژی کاشت پسته ایران و بقیه کشور ها

آب و هوای مناسب کاشت پسته

پسته درختی است که با آب و هوای گرم سازگاری بیشتری دارد و ممکن است در آب و هوای سرد بازدهی خوبی نداشته باشد. در ایران نیز در شهر هایی با آب و هوای گرم مانند کرمان و مشهد بیشتر کاشت می شود. سرمای بهاره می تواند به گلهای پسته آسیب بزند و تناژ محصول را کاهش دهد. در حقیقت پسته در مناطق بیابانی با زمستان های سرد و تابستان های گرم با مقداری بارندگی بهتر پرورش می یابد. مناطق مرتفع و کوهستانی و مناطقی که دمای هوا به زیر منفی 9 درجه سانتی گراد می رسد برای کاشت پسته مناسب نیست.

شرایط کاشت پسته

کاشت پسته در باغ معمولا به شکل تک محصولی انجام می گیرد و برای سرعت دهی به فرایند رشد اولیه تا باردهی برای کاشت پسته از نهال های چند ساله استفاده می کنند. از زمان کاشت پسته تا رشد کامل آن و به بار نشستن درختان در حدود 5 تا 8 سال زمان میبرد اما با توجه به ارزش بالای این محصول ارزش صبر کردن را دارد. توجه داشته باشید که در صورتی که خاک و آب مورد مصرف برای کاشت پسته شور است و درصد PH بالایی دارد نباید باغ را به صورت جوی و پشته ای احداث کنید. روش صحیح کاشت پسته در این شرایط در نوار هایی به عرض حداقل دو متر است که درختان در وسط آن کاشت می شوند. این روش کاشت پسته باعث می شود که املاح در کنار جوی ها و یا ریشه ی درختان جمع نشود و آسیبی به ریشه ها نرسد.

پسته درختی است که دو جنس نر و ماده دارد و برای باردهی به هر دو جنس نر و ماده احتیاج دارند. به همین دلیل در باغات پسته به ازای هر 15 درخت ماده یک درخت نر کاشت می گردد. تشخیص درخت ماده از درخت نر به صورت تجربی انجام می گیرد و تا 7 سالگی به دقت نمی توان جسیت آن را تشخیص داد.

خاک مناسب کاشت پسته

قبل از احداث باغ پسته باید خاک تحت کشت را مورد بررسی دقیق انجام داد. برخی بر این باورند که پسته گیاه مقاومی است و به همین دلیل نیز می توان آن را در تمامی خاک های لم یزرع نیز کاشت کرد اما این کار اشتباه است. در حقیقت درخت پسته در خاک های حاصلخیز بازدهی بهتری دارد و محصول بیشتری نیز تولید می کند. قبل از احداث خاک برای تشخیص مناسب بودن خاک باید پروفیلی به عمق 2 متر حفر کرد تا لایه های خاک مشخص گردد. اکثر مشکلات باغات پسته مربوط به بافت و ساختمان نامناسب خاک و وجود لایه سخت و سنگی در زیر درختان و به دنبال آن عدم رشد راحت ریشه است. بهترین خاک مناسب پسته ، خاک های لیمونی سبک یعنی شن و رس می باشد. در اراضی سبک مصرف کود برای برداشت رضایت بخش است ولی در اراضی رسی سنگین که رطوبت را به مقدار زیاد و برای مدتی طولانی در خود نگه می دارند، کاشت پسته نتیجه رضایت بخشی نمیدهد و مقدار محصول چندان قابل توجه نخواهد بود. درخت پسته تا اندازه ای تحمل شوری خاک را  دارد. نهایتا درختان پسته خاک هایی سبک تا متوسط را ترجیح می دهند.

برنامه غذایی پسته

تنظیم یک برنامه کودی پسته به عوامل مختلفی مانند شناخت نوع رشد نهال، نیازهای آن، نوع خاک و عناصر مورد نیاز برای رشد پسته بستگی دارد. علاوه بر این نکات مهمی برای کوددهی و تغذیه درختان باغ پسته وجود دارد که در فصل های مختلف مانند بهار و تابستان باید به آن ها توجه شود. در اینجا جدولی برای تغذیه این درخت تهیه کردیم که می تواند تا حد زیادی نیاز آن را تهیه کند.