کاشت توتون

کاشت توتون با توجه به شرایط اقلیمی منطقه معمولا از اوایل پاییز تا اواخر زمستان انجام می گردد. تا زمان جوانه زنی بذور باید مرتبا آبیاری شوند و زمانی که نشا ها به ارتفاع 10 تا 15 سانتی متری نرسیدند.

توتون گیاهی یکساله است که برگ های آن تنباکو نامیده می شود و از طریق بذر کاشت و تکثیر می شود. فاصله کاشت بذر بین 2 تا 5 سانتی متر و فاصله نشاء این گیاه بین 40 تا 80 سانتی متر است. این گیاه تارهایی چسبنده کوتاه ولی برگ هایی پهن و بزرگ دارد که طول برگ ها به بیشتر از نیم متر نیز می رسد. از تمامی اندام این گیاه بوی قوی ای به استشمام می رسد که این رایحه حشرات را از مزرعه دور می کند. معمولا برداشت این گیاه زمانی آغاز می شود که برگها به حدی از رشد رسیده اند و سبزی خود را از دست داده اند و به رنگ سبز مایل به زرد در آمده اند.

تفاوت توتون و تنباکو

تنباکو بومی آمریکای جنوبی هست. هنگامی که ژان نیکوت فرانسوی مقداری از گیاه توتون رو برای دربار (دربار کاترین دِه مِدیچی) به عنوان دارو فرستاد از اون به بعد به افتخار نیکوت نام این گیاه رو نیکوتینا تاباکو گذاشتند. به برگ ‌های خشک شده گیاه توتون، تنباکو می‌ گویند که در پیپ، قلیان و سیگار استفاده می ‌شود. علاوه بر این، گاهی آن را به صورت جویدنی نیز مصرف می ‌کنند. اگرچه انواع مختلفی از مواد شیمیایی در گیاه تنباکو وجود دارد، اما ماده ‌ای که  باعث وابستگی می ‌شود، ماده ‌ای به نام نیکوتین است. نیکوتین از دود حاصل از سوزاندن برگ‌ های این گیاه به دست می ‌آید. نیکوتین یکی از ترکیبات آلی نیتروژن دار است که علاوه بر تنباکو در برخی از گیاهان مانند بادمجان، فلفل سبز، سیب زمینی و گوجه فرنگی نیز یافت می ‌شود. مصرف زیاد این ماده اعتیاد آور بوده و باعث ناتوانی و بی حالی خواهد شد.

تاریخچه ی کاشت توتون

گیاه توتون بومی آمریکای جنوبی بوده و در آنجا کاشت میشده و به مرور زمان به اروپا و سرتاسر دنیا انتقال یافته است. در ایران نیز از دیر باز در مناطق مختلف کاشت توتون یا همان تنباکو انجام شده است.

اهمیت کاشت توتون

 با توجه به اینکه در برنامه ششم توسعه ذکر شده است؛ تولید تنباکو تا پایان این برنامه باید به مقدار۴۰ هزار تن برسد. به نظر می رسد دولتی ها هم از اهمیت جایگزینی این محصول با خیلی از کشت های موجود پی برده اند. دولت باید برنامه ریزی برای  افزایش سطح زیر کشت این محصول انجام بدهد. کاشت توتون یا تنباکو در ایران برای مصارف داخلی و همچنین صادرات انجام می شود. صادرات توتون یا تنباکو هم اکنون نیز به کشور های حاشیه خلیج فارس انجام می شود. در ایران کاشت توتون در بسیاری از استان ها انجام می گیرد و استان گلستان با سطح زیر کشت 2500 هکتار اولین رتبه تولید توتون را در میان دیگر استان ها دارد. پر بازده ترین ارقامی که در این استان کاشت می شود شامل ارقام پرمحصولی مثل بارلی، ویرجینیا و باسما است.

بیشتر بخوانید : کاشت تربچه

کاشت توتون در خشکسالی

نیاز آبی پایین گیاه توتون باعث می شود که بتوان این گیاه را جایگزین خوبی برای گیاهان صیفی با نیاز آبی زیاد در نظر گرفت. مقدار نیاز آبی توتون نسبت به محصولات صیفی حدود یک سوم است و نیاز به نیروی کار کمتری هم نسبت به صیفی دارد.

انواع توتون

توتون انواع و ارقام مختلفی دارد که هر کدام از آنها رایحه، خواص، میزان نیکوتین و مصارف مختلفی دارد و ممکن است شرایط آب و هوایی و روش کاشت مختلفی نیز داشته باشد. انواع مختلف توتون که در سراسر دنیا تولید شده و به مصرف می رسند عبارت اند از: ویرجینیا، برلی، کارولینا، مریلند،اورینتال / ترکیش، برگ سیگار، لاتاکیا، پریک. بعد از برداشت برگ های توتون از مزارع و خشک شدن برگ های توتون در گرمخانه ها، کارشناسان دخانیات آنها را درجه بندی و خریداری می کند. در هر مرحله از برداشت بین چهار تا پنج برگ برداشت می‌ شود که یک بوته سالم و ایده‌آل حدودا ۲۰ تا ۲۵ برگ باید تولید کند. عملیات خشک شدن این برگ ها در گرمخانه ای که شامل مشعل و فن است انجام می گیرد. دمای داخل گرمخانه بهتر است 35 درجه سانتی گراد باشد و بعد از  زرد شدن برگ ها تا 42 درجه افزایش دهید تا رنگ تثبیت یافته و کاملا خشک شود. برای خشک کردن قسمت های سخت تر گیاه مانند پهنک و دمار باید دما را تا 52 درجه بالا برد.

شرایط نگهداری کاشت توتون

کاشت توتون به شرایط سخت و پیچیده ای احتیاج ندارد. در درجه اول گیاه توتون به نور آفتاب مستقیم احتیاج دارد و در صورتی که میزان نور کافی نباشد برگ ها ریز و گیاه پژمرده می شود. خاک مورد نیاز کاشت تنباکو بهتر است ترکیبی از خاک های سبک با بافتی شنی و لومی با زهکشی مناسب باشد. بهتر است قبل از کاشت توتون با اضافه کردن کود حیوانی یا کمپوست، حاصلخیزی خاک را افزایش دهید. برای آبیاری گیاه تنباکو نیز بهتر از از سیستم آبیاری قطره ای استفاده کرد تا از هدر روی آب بخصوص در مناطق گرم و خشک پیشگیری کنید. مناسبترین دما برای جوانه زنی بذر های تنباکو ۲۳ تا ۲۷ درجه سانتیگراد است.

برنامه کودی توتون

هدف کشاورزان از کاشت توتون برداشت محصولی با کیفیت و کمیت بالا است. کیفیت محصول و میزان برداشت آن نیز رابطه مستقیمی با تغذیه گیاه توتون و کوددهی اصولی آن دارد. بزرگ شدن برگ های توتون و افزایش تعداد آن در میزان برداشت تاثیر بسیاری دارد. بعضی از عناصر غذایی هستند مانند نیتروژن که تاثیر مستقیم روی رشد رویشی و برگدهی گیاهان میگذارند و پر مصرف ترین عنصر  غذایی برای تمامی گیاهان محسوب می شوند. از این عنصر برای کاشت توتون استفاده می شود. در ادامه جدولی برای تغذیه این گیاه تهیه کردیم.

برای افزایش برگدهی پس از برداشت اول میتوان کود هیومیک اسید هومی استار و کود سه بیست آرمافرت را تکرار کرد. بهتر است این دو کود به منظور تاثیر بیشتر و بهتر با یکدیگر مخلوط شده و به صورت آبیاری استفاده گردد. برای مشاوره جهت کاشت توتون با ما تماس بگیرید.

نویسنده: مهندس نیلوفر مسیبی، کارشناس ارشد گیاهپزشکی