آرمان بذر سپاهان | وارد کننده و تولید کننده کود های ارگانیک و شیمیایی
نویسنده: مدیر سایت 
مصرف کود شیمیایی سفید برای گوجه فرنگی امری معمول بوده که از قدیم الایام توسط کشاورزان انجام می شده. گوجه فرنگی از مهم ترین محصولات کشاورزی است که در مزرعه و گلخانه کاشت می شود. اگر کوددهی مناسب برای گوجه فرنگی گلخانه ای انجام شود می توانید محصولی با کیفیت، بازارپسند و خوش رنگ داشته باشید. کود سفید یا همان کود اوره کود تامین کننده ی عنصر نیتروژن که پر مصرف ترین عنصر در کشاورزی است می باشد. در ادامه این مقاله همراه آرمان بذر سپاهان باشید تا در مورد کود شیمیایی سفید برای گوجه فرنگی و مزایا و معایب آن توضیح دهیم.
اهمیت کوددهی به گوجه فرنگی
برخی از گیاهان نسبت به سایرین، مواد مغذی بیشتری از خاک می گیرند و برای رشد به آن مواد مغذی اضافی نیاز دارند. بسیاری از سبزیجات و میوه ها در این دسته قرار می گیرند، همانطور که ممکن است شنیده باشید، گوجه فرنگی نیز از این نوع گیاهان است. با این حال، بازدهی زیاد کود سفید باعث می شود که برخی باغبانان در کوددهی گوجه فرنگی زیاده روی کنند، این بیشتر به گیاهان آسیب می رساند تا اینکه به آنها کمک کند. این ویژگی به معنای استفاده از کود سنگین یا بیش از حد نیست، بلکه به این معنیست که گیاه گوجه فرنگی به کاشت در خاک غنی شده نیاز دارد تا رشد خوبی داشته باشد. اساساً، هر گیاهی که در طول فصل رشد نیاز به کود دهی بیش از یک بار داشته باشد، می تواند به عنوان یک تغذیه کننده سنگین طبقه بندی شود. گوجه فرنگی برای تولید میوه های خوب نیاز به خاک حاصلخیز دارد، اما استفاده از کود گوجه فرنگی زیاد از حد، هرگز چیز خوبی نیست. کود دهی بیش از حد می تواند ریشه های این گیاه را بسوزاند و در نتیجه عدم تعادل مواد مغذی منجر به مشکلات بسیاری در گوجه شود.
بهترین زمان مصرف کود شیمیایی سفید برای گوجه فرنگی
از زمانی که بذر گوجه فرنگی برای کاشت اماده می شود نیاز به کوددهی دارد تا زمانی که برداشت محصول انجام می شود. معمولا از کودهای هیومیک اسید و جلبک دریایی برای بذر مال کردن استفاده می گردد. بعد از رشد گیاهچه و در زمان انتقال نشا نیز کودهای مختلف آمینو اسید دار به منظور پیشگیری از تنش مصرف می گردد. و مصرف کود شیمیایی سفید برای گوجه پس از استقرار گیاه در زمین اصلی انجام می شود.
روش مصرف کود شیمیایی سفید برای گوجه فرنگی
روش صحیح مصرف کود نیتروژن آن است که یک چهارم کل کود مورد نیاز، در هنگام کاشت بذر یا نشا بر روی سطح مزرعه به صورت یکنواخت پخش و سپس با شخم سطحی یا توسط دیسک به زیرخاک برده شود. باقیمانده کود را نیز می توان یا از طریق سیستم آبیاری مصرف نمود و یا در بین ردیف های کاشت پاشیده و بلافاصله آبیاری سبک انجام داد. مصرف خاکی تنها راه مصرف کود در گوجه فرنگی نیست. در مورد کود هایی مانند عناصر کم مصرف می توان در طول رشد گیاه و پس از پیدایش برگ‌ها، محلول پاشی بر روی برگ و ساقه با غلظت توصیه شده توسط شرکت سازنده کود انجام داد. بسته به آشکار شدن نشانه های کمبود عناصر، تعداد دفعات این محلول پاشی از ۲ تا ۵ مرتبه (به فاصله حدود ۱۵ روز) متغیر است. بایستی توجه داشت که محلول پاشی در ساعات اولیه صبح یا پس از غروب آفتاب که دما پایین تر است صورت گیرد. همچنین در زمان محلول پاشی هوا باید آرام باشد، زیرا ریزش قطرات محلول کودی بر اثر وزش باد، سبب باد بردگی محلول و در نتیجه کاهش چشمگیر جذب عناصر توسط گیاه خواهد شد. اضافه کردن سورفکتنت یا مایع ظرف شویی به میزان ۰/۲ در هزار به منظور هدر روی کمتر محلول کودی و چسبندگی بیشتر محلول به سطح زیرین و رویی برگ نیز موثر خواهد بود.
به محض ورود اوره به خاک، ترکیبات فعال آن شروع به تعامل با میکروارگانیسم های خاک می کنند. این واکنش ها از دی اکسید کربن، آمونیوم تولید می کند که وقتی در هوای آزاد می شود به آمونیاک تبدیل می شود. این بدان معناست که برای حداکثر کارایی این کود، باید آن را با خاک مخلوط کرد.
مزایای استفاده از کود شیمیایی سفید برای گوجه فرنگی
یکی از بهترین منابع نیتروژن برای کشت گوجه فرنگی، کود اوره است، زیرا هم درصد بالای نیتروژن دارد ( ۴۶ %) و هم به دلیل دانه‌ای بودن به راحتی میتوان آن را به طور یکنواخت در سطح مزرعه پخش نمود. هم چنین این کود به راحتی در آب آبیاری حل می شود و می توان آن را هم از راه پخش در سطح مزرعه و هم سیستم آبیاری مصرف کرد. مهم ترین ویژگی مثبت این کود نیز ساخت داخل بودن آن است. این کود قیمت پایینی در مقایسه با کود های دیگر دارد و مصرف آن راحت است. به صورت مختصر می توان گفت:
- حل شدن کامل در آب
- تامین نیتروژن مورد نیاز گوجه
- رشد طولی ساقه
- افزایش برگدهی و پهن شدن برگ ها
- پیشگیری از آفتاب سوختگی گوجه فرنگی
- تبخیر مواد مضر
- روش مصرف آسان
- دسترسی راحت
- تاثیر روی تجمع نیترات ها در خاک و میوه ها که رشد رویشی را تسریع می کند.
- به عنوان یک ماده پیشگیری از بیماری ها و آفات عمل می کند.
معایب استفاده از کود شیمیایی سفید برای گوجه فرنگی
مصرف کود شیمیایی سفید برای گوجه فرنگی معایبی نیز دارد. یکی از نا خالصی های رایج در کود اوره بورت (C2H5N3O2) است. این ماده در خاک تجزیه می شود اما این فرآیند مدت زمان طولانی نیاز دارد. از سوی دیگر، در طول فرآیند تجزیه، این ماده برای گیاه مسموم کننده است. مشابه سایر منابع نیتروژن، اوره نیز به خودی خود می تواند به گیاهان آسیب بزند: نیتروژن ممکن است جوانه زنی بذر را از بین ببرد یا این فرآیند را کاملاً متوقف کند. همچنین مقدار زیاد نیتروژن سبب «سوختگی» محصولات می شود.
در طول فرآیند نیتروژن دار کردن، تعداد یون های آزاد نیتروژن (H+) در خاک افزایش می یابد، در نتیجه خاک اسیدی می شود. به علاوه، وقتی گیاهان یون های آمونیوم را جذب می کنند (NH4+)، یون های هیدروژن را در محیط خاک آزاد می نمایند. در نتیجه، باید به کمک ترکیباتی چون کربنات کلسیم مؤثر (ECC) میزان اسیدیته اضافی خاک را از بین برد و خاک را به حالت خنثی نزدیک کرد.
نقش کود شیمیایی سفید برای گوجه فرنگی
از کود اوره به عنوان عامل بازدهی زیاد برای رشد گوجه فرنگی استفاده می شود، به ویژه برای رشد کامل نشا ها مهم است، زیرا می تواند رشد و بهره وری گیاه را افزایش دهد. کود اوره در رشد و برگدهی در گیاهان نیز تاثیر دارد و باعث افزایش طول ساقه و پهن شدن برگ ها می شود.
اجزای فعال کود اوره در طول دوره رشد توده سبز گیاه و توسعه سیستم ریشه ضروری است، با این حال، مهم است که از دوز توصیه شده بیشتر استفاده نشود. در غیر این صورت به گوجه فرنگی آسیب می رساند.
کود اوره حدودا دارای 50 درصد نیتروژن است، ماده ای که به گیاه کمک می کند تا در برابر بیماری ها و آفات مقاوم شود. با کمبود این ماده، در صورت رشد گوجه فرنگی و برگ ها زرد می شوند و می ریزند که بر رشد میوه ها تأثیر منفی می گذارد.
بیشتر بخوانید: برنامه کود دهی گوجه فرنگی فضای باز
جایگزین کود شیمیایی سفید برای گوجه فرنگی
با توجه به مزایا و معایبی که برای کود سفید در این مقاله ذکر کردیم پیشنهاد متخصصین تیم آرمان بذر سپاهان این است که از کود نیتروژن بالای NPK40-5-5 تانسو میتواند جایگزین مناسبی باشد. این کود تقریبا میزان نیتروژن یکسانی با کود سفید دارد اما در ترکیبات خود فسفر و پتاسیم نیز دارد. کود نیتروژن بالای NPK40-5-5 تانسو به صورت پودری است و به راحتی توسط ریشه ی گیاهان در خاک جذب می گردد. این کود مضرات ذکر شده برای کود سفید را ندارد و میتوان از این کود برا یگوجه فرنگی استفاده کرد.
نویسنده: مهندس نیلوفر مسیبی، کارشناس ارشد گیاهپزشکی
