کود سیاه چیست ؟

با خواص و مزایای کود سیاه آشنا شویم؟

به طور کلی کودها رو میتوان به سه دسته تقسیم کرد: کودهای آلی یا کود ارگانیک، کودهای زیستی و کود شیمیایی (کود npk). که امروزه از بین اینها، کودهای شیمیایی شامل کود سیاه و سفید بیش ترین کاربرد رو در کشاورزی رایج دارن. در ابتدا باید بدونیم که علت نام گذاری این دو کود همون طور که از اسمشونم مشخصه، تفاوتیه که در رنگشون وجود داره؛ اما این کودها از چی تشکیل شدن؟! در این مقاله همراه آرمان بذر سپاهان باشید.

معرفی کود سفید:

عموماً به کودهای نیتروژنه کود سفید گفته میشه، که خودشون به سه دسته اوره، نیترات آمونیوم و سولفات آمونیوم تقسیم میشن، و هر کدام داری مقادیر متفاوتی از نیتروژن در ترکیب خود هستند، به طوری که اوره دارای بیش ترین میزان نیتروژن می باشد.

معرفی کود سیاه

حضور کودهای شیمیایی در کشاورزی متداول بسیار پر اهمیت بوده، به طوری که تولید 70% از تغذیه مردم جهان به استفاده از کودهای شیمیایی وابسته است. این کودها به فرم های مختلفی وجود دارد و به شکل گاز، جامد و مایع ساخته می شوند و استفاده از آن ها باعث افزایش کیفیت و کمیت محصولات زراعی و کشاورزی می گردد.

تاریخچه ی استفاده از کود شیمیایی بسیار طولانی است. از قرن نوزدهم میلادی که صنعت کشاورزی دستخوش تغییراتی شد و وسعت آن بالا رفت، به دلیل محدودیت کودهای گیاهی و حیوانی، تلاش برای تولید کودهای شیمیایی آغاز شد. در مقیاس تجاری، اولین بار کود شیمیایی فسفات یا کود سیاه از فسفات اوره در سال 1860 در آلمان ساخته شد.

روش های تولید کود سیاه

کودهای سیاه انواع متفاوتی دارند، با روش های مختلفی تولید میشن و بنابراین ویژگی ها و خواص متفاوتی رو نیز از خودشون بروز میدن. عمدتا این کودها از سنگ های فسفاته که خود بخشی از سنگ های آذرین هستند تولید میشن. به علاوه، یکی دیگر از منابع تولید این کودها، لجن موجود در کف دریاها و اقیانوس هاست و چون این لجن ها رو نمیشه به طور مستقیم برای گیاهان استفاده کرد، باید با اسیدهایی مانند فسفریک، نیتریک و سولفوریم واکنش داده شن تا کودهای فسفاته مختلف تولید شه.

در واقع روال به این شکله که از واکنش این سنگ ها با اسید نیتریک کودهای نیتروفسفات تولید میشه. نکته مثبت در این رابطه اینه که این واکنش هیچ گونه پسماندی از خودش به جا نمیذاره. راه دیگه ای که وجود داره اینه که همین واکنش رو با اسید سولفوریک انجام بدیم، که در این صورت کود حاصله، کود فسفاته با غلظت پایین خواهد بود. از طرف دیگه، اگر اون رو با اسید فسفریک واکنش بدیم، یه کود با غلظت فسفات مطلوب به دست میاد.

اگر چه کود سفید یا کودهای نیتروژنی هنوز پرکاربردترین کود مورد مصرف در جهان است. اما در سال های اخیر، میزان مصرف کود سیاه یا کودهای فسفاته و همچنین کودهای پتاسیم نیز رو به افزایش بوده است. که از دلایل آن میتوان به تغییر عادات غذایی مردم، افزایش بی رویه جمعیت و تغییر شیوه کشاورزی ار روش سنتی به متداول اشاره کرد.

دسته بندی کود های سیاه:

– کودهای دی آمونیوم فسفات

– کود مونوآمونیوم فسفات

– کود سوپرفسفات تریپل

– کود سوپر فسفات

– کودهای پتاسه

چه زمانی گیاه کمبود کود سیاه داره؟

کمبود کود سیاه و یا به عبارت دیگر کمبود فسفر علائمی رو در گیاه ایجاد میکنه که در زیر به برخی از آنها می پردازیم:

– رشد گیاه کند شده و رسیدگی میوه و دانه به تعویق میفته.

– تعداد دانه های نابارور یا پوک افزایش می یابد.

– برگ و ساقه های گیاه نازکتر میشن.

– مقاومت گیاه به سرما و آب سرد کم میشه.

– رنگ برگها تغییر کرده و به ارغوانی میزنه.

– در صورت تشدید کمبود، برگهای قدیمی تر پس از قهوه ای شدن می ریزند.

– تعداد پنجه، برگ و دانه های گیاه کاهش می یابد.

از مزایای کود سیاه میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

– کود سیاه رشد و نمو ریشه های گیاه رو بهبود می بخشه.

– کود سیاه جاذب آب بوده، بنابراین مصرف آب و دفعات آبیاری رو در مزرعه کاهش میده.

– با توجه به تیره بودن رنگ آن، باعث گرمتر شدن زمین و بنابراین کاهش خطر سرمازدگی میشه.

– استفاده از کود سیاه و بخصوص نوع غنی شده آن، باعث افزایش حاصلخیزی خاک مزرعه و اصلاح اون میشه.

– کود سیاه با تأثیر مثبت بر میکرو ارگانیسم های مفید خاک، در کنترل بیماری های گیاه نیز تأثیر مثبت داره.

در چه گیاهانی میتوان از کود سیاه استفاده کرد؟

کود سیاه یکی از مهم ترین کودهای مورد نیاز برای رشد و نمو گیاه محسوب میشه. تأثیرات مثبت بسیاری بر ریشه زنی و باردهی اون داره، و بنابراین در اکثر گیاهان از جمله گیاهان زراعی، باغی و گلدانی، نه تنها قابل استفاده هستند، بلکه مورد نیاز نیز هستند. کود سیاه همچنین بر اصلاح و تقویت خاک تأثیر بسزایی داره. به طور کلی کودهای سیاه به دو حالت مایع و جامد وجود دارند و در همه محصولات قابل استفاده هستند.

میزان مورد نیاز کود سیاه در گیاهان و درختان:

مقدار کود مورد نیاز هر گیاه و زمان مصرف آن به عوامل بسیاری وابسته است. از جمله به مقدار عناصر و فسفر موجود در خاک، نوع گیاه و مقدار نیاز آن، سن گیاه، آب و هوای منطقه، فاصله بین گیاهان و مساحت زمین. و… بنابراین نمی توان فرمول ثابتی برای همه گیاهان در نظر گرفت. و برای تعیین میزان نیاز هر گیاه، باید با توجه به کلیه عوامل و با مشورت با کارشناسان کشاورزی تصمیم درست رو اتخاذ و به آن عمل نمود.  چرا که عدم مصرف مقدار صحیح میتونه برای گیاه آسیب زا باشه و خسارات جبران ناپذیری رو به گیاه یا درخت وارد کنه.