کاشت و نگهداری گردو

کاشت و نگهداری گردو

گردو (Juglans regia) از درختان ارزشمند و پرکاربردی است که به دلیل مغذی بودن و خواص بی‌نظیر مغز آن در بسیاری از مناطق جهان کاشته می‌شود. این درخت علاوه بر ارزش اقتصادی، از لحاظ زیست‌محیطی نیز بسیار مهم است، زیرا سایه‌بان گسترده‌ای ایجاد کرده و به بهبود کیفیت خاک و کاهش فرسایش کمک می‌کند. در این مقاله به بررسی مراحل کاشت و نگهداری گردو، به‌ویژه کوددهی آن در سنین و شرایط مختلف می‌پردازیم.

کاشت نهال گردو و انتخاب رقم

کاشت گردو معمولاً در پاییز یا اوایل بهار انجام می‌شود. محل کاشت گردو از اهمیت بالایی برخوردار است. این درخت به خاک‌های عمیق، حاصلخیز و با زهکشی مناسب نیاز دارد. قبل از عملیات کاشت، خاک باید به خوبی آماده شود و عمق شخم حداقل 40 تا 50 سانتیمتر در نظر گرفته شود تا ریشه‌ها بتوانند به راحتی در خاک نفوذ کنند. همچنین، اضافه کردن مواد آلی مانند کود حیوانی پوسیده یا کمپوست به خاک می‌تواند به بهبود ساختار خاک و افزایش حاصلخیزی آن کمک کند. گردو به نور کافی نیاز دارد و باید در محلی کاشته شود که به طور کامل در معرض نور خورشید قرار گیرد. برای کاشت نهال، ابتدا باید گودالی با عمق و عرض حدود 60 تا 80 سانتیمتر حفر کنید. نهال را در گودال قرار داده و خاک اطراف آن را به طور کامل فشرده کرد. فاصله بین درختان باید حداقل 8 تا 12 متر باشد تا فضای کافی برای رشد ریشه‌ها و شاخه‌ها فراهم شود. بلافاصله پس از کاشت نهال، آبیاری صورت پذیرد. به صورت قطعی نمی توان گفت کدام رقم گردو برای کاشت در تمام مناطق ایران مناسب است، بلکه باغداران باید رقم گردو را متناسب با شرایط آب و هوایی و اقلیمی منطقه خود انتخاب کنند. در برخی از مناطق زمستان طولانی تر است، بنابراین باغداران باید هنگام انتخاب رقم گردو، ویژگی گلدهی دیرتر را برای انتخاب نهال در نظر داشته باشند.

آبیاری و هرس

گردو به آب زیادی به خصوص در سال‌های اول رشد نیاز دارد. آبیاری منظم و به موقع، به ویژه در فصل تابستان و در دوره‌های خشک، برای رشد درخت ضروری است. توجه داشته باشید که آبیاری بیش از حد نیز می‌تواند باعث پوسیدگی ریشه‌ها و ایجاد بیماری‌های قارچی شود. هرس اولیه معمولاً در سال‌های اول پس از کاشت صورت می‌گیرد تا شکل‌دهی بهتری به درخت داده شود. پس از آن، هرس نگهداری به صورت سالانه انجام می‌شود تا باردهی به حداکثر برسد.

کوددهی

کوددهی متناسب و منظم نقش حیاتی در رشد و تولید گردو دارد. کوددهی درخت گردو باید بر اساس نتایج آزمایش خاک و مراحل مختلف رشدی درخت صورت پذیرد.
الف) کوددهی سال‌های اول (1تا 3 سال)
در سال‌های اول رشد، گردو به مقدار زیادی نیتروژن و فسفر نیاز دارد تا ریشه‌ها و شاخه‌ها به خوبی توسعه یابند. کودهای مانند مونوآمونیوم فسفات آرمافرت می تواند کود مناسبی برای دستیابی به نیازهای گیاه در این مرحله از رشد باشد. کود کامل سه بیست آرمان بذر سپاهان نیز که هر سه عنصر را به نسبت بالایی دارد توصیه می گردد.
ب: کوددهی در سال‌های بلوغ
درختان گردو که وارد دوره باردهی شده‌اند، به کوددهی منظم و متعادلی نیاز دارند. در این مرحله، هر سه عنصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم و البته به میزان بیشتر پتاسیم مورد نیاز است. همچنین، استفاده از کودهای حاوی عناصر ریزمغذی مانند روی، منگنز و بور می‌تواند به افزایش کیفیت و کمیت میوه کمک کند. کوددهی درختان گردو بالغ معمولاً در چندین مرحله در طول سال و متناسب با نیاز درخت در هر فصل به کار می‌روند. در زیر یک برنامه کلی برای کوددهی درختان گردو بالغ در مراحل مختلف رشد ارائه شده است:

هنگام جوانه زنی برگ

• نیتروژن و فسفر: در اوایل بهار، درخت گردو به کود نیتروژن و فسفر بالا نیاز دارد تا رشد شاخه‌ها و برگ‌ها تحریک شود و منجر به افزایش گلدهی و تحریک ریشه زایی گردد. کود مونوآمونیوم فسفات آرمافرت در این مرحله می تواند بهترین گزینه در این مرحله رشدی باشد تا نیاز غذایی گیاه را به فسفر و نیتروژن رفع کند.
• فروت ست تانسو: از کودهای ارزشمندی است که شامل عناصر درشت مغذی و ریزمغذی شامل نیتروژن، روی، بور، اسید آمینه و کربن آلی است که کاربرد آن در این مرحله باعث افزایش گلدهی و باردهی می گردد.

بعد از مرحله گلدهی

• نیتروژن، فسفر و پتاسیم: در این مرحله به دلیل اینکه گیاه بخش عظیمی از توان خود را در مرحله گلدهی صرف کرده است نیاز است که توان آن بازیابی شود. لذا کاربرد کود کامل NPK 20-20-20 می تواند در این مرحله کمک کننده باشد.
• عناصر میکرو: برای بهبود کیفیت محصول و جلوگیری از کمبود عناصر غذایی استفاده از ریزمغذی تانسو نیز توصیه می گردد.
هنگام فندقی شدن میوه
• پتاسیم و کلسیم بور: پتاسیم، کلسیم و بور برای افزایش کیفیت مغز گردو و پرشدن مغز مهم است. در این مرحله از رشد، کود کامل با پتاسیم بالا (NPK 12-12-36) و کلسیم بور آرمان بذر سپاهان توصیه می شود. در این مرحله از رشد در کنار کوددهی، آبیاری منظم به ویژه در دوره‌های خشک سال ضروری است.
هنگام پرشدن مغز و قبل از برداشت
• کود پتاسیم: در این مرحله کود پتاس بالا مانند (سولفات پتاسیم یا سولوپتاس آرمان بذر سپاهان) توصیه می گردد.

کوددهی در هنگام زمستان

• چالکود: چالکود برای افزایش راندمان باغات و حاصلخیزی خاک کاربرد دارد. در روش چالکود عناصر غذایی ضروری در ناحیه ریشه در اختیار گیاه قرار می گیرد تا این عناصر در ابتدای فصل رشد به راحتی جذب گیاه شود. چالکود برای درخت های چند ساله که نیاز به بازیابی دوباره دارند اولویت بیشتری دارد.
• کود دامی پوسیده: در فصل زمستان، معمولاً از کود دامی پوسیده در اطراف پایه درخت و یا در چالکود استفاده می‌شود. این کود به بهبود ساختار خاک و به فراهم کردن عناصر غذایی در طول سال کمک می‌کند.

مدیریت آفات و بیماری‌ها

درخت گردو ممکن است به بیماری‌ها و آفات مختلفی مانند کرم گردو، بیماری لکه سیاه و پوسیدگی ریشه مبتلا شود. استفاده از سموم مناسب، هرس به موقع و مدیریت صحیح آبیاری می‌تواند به کاهش خطرات ناشی از این عوامل کمک کند.

برداشت گردو

برداشت گردو معمولاً در فصل پاییز انجام می‌شود. زمانی که پوست سبز گردو به راحتی از مغز جدا می‌شود، زمان مناسب برای برداشت فرا رسیده است. گردوها پس از برداشت باید به خوبی خشک شوند تا از فساد آنها جلوگیری شود.

نتیجه‌گیری

کاشت و نگهداری گردو، اگرچه به توجه و مراقبت زیادی نیاز دارد، اما می‌تواند نتایج بسیار مثبتی از نظر اقتصادی و زیست‌محیطی داشته باشد. انتخاب محل مناسب، آماده‌سازی صحیح خاک، کوددهی متناسب با سن و شرایط درخت و مدیریت بهینه آفات و بیماری‌ها از مهم‌ترین عواملی هستند که باید در نظر گرفته شوند تا درختان گردو به بهترین شکل ممکن رشد کرده و محصولی با کیفیت تولید کنند.

بیشتر بخوانید: کود دهی مناسب برای رشد سبزیجات