آرمان بذر سپاهان | وارد کننده و تولید کننده کود های ارگانیک و شیمیایی
نویسنده: مدیر سایت 
علت سیاه شدن دانه های پسته
پسته یکی از محصولات باغی با ارزش اقتصادی و تغذیه ای بالا است که در ایران به صورت گسترده کشت می شود. با این حال، تولید پسته ممکن است تحت تأثیر عوامل متعددی قرار گیرد که باعث کاهش کیفیت محصول می شود. یکی از مشکلات رایج در باغات پسته، سیاه شدن دانه های پسته است که می تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد. در این مقاله به علت سیاه شدن دانه های پسته پرداخته می شود که شامل آفات و بیماری ها، کمبود عناصر غذایی، عوامل محیطی و اشتباهات مدیریتی است.
۱ . بیماری‌ها و آفات
الف: بیماری قارچی آلترناریا (Alternaria sp.)
یکی از مهم ترین عوامل سیاه شدن دانه های پسته، بیماری آلترناریا است. این بیماری قارچی در شرایط رطوبت بالا و دمای بالا ایجاد می شود. قارچ آلترناریا روی پوسته پسته به صورت لکه های سیاه ظاهر می شود و به تدریج به داخل دانه نفوذ می کند. این آلودگی نه تنها ظاهر پسته را تحت تأثیر قرار می دهد بلکه باعث کاهش کیفیت و حتی بوی نامطبوع محصول می شود. راه های پیشگیری شامل مدیریت بهینه آبیاری، هرس صحیح و استفاده از قارچ‌کش های مناسب است.
ب: آفت پروانه چوبخوار پسته (Kermania pistaciella)
پروانه چوبخوار پسته یکی از آفات مهم پسته است که لاروهای آن به شاخه ها و میوه های پسته حمله می کنند. تخم گذاری این حشرات بر روی دانه پسته و تغذیه لاروها می تواند علت سیاه شدن دانه های پسته شود. برای کنترل این آفت، استفاده از روش های مبارزه بیولوژیک و استفاده از حشره‌کش های مناسب ضروری است.
ج: آفت زنجره پسته (Agonoscena pistaciae)
زنجره پسته با تغذیه از شیره گیاه، باعث ضعف عمومی درخت و کاهش کیفیت دانه ها می شود. این حشره علاوه بر ایجاد ضعف در درخت، با انتقال قارچ ها و ویروس ها می تواند به سیاه شدن دانه های پسته منجر شود. کنترل این آفت نیاز به زمان بندی دقیق سمپاشی و استفاده از حشره‌کش های سیستمیک دارد.
۲. کمبود عناصر غذایی
الف: کمبود پتاسیم
پتاسیم یکی از عناصر کلیدی در فرآیند رشد و توسعه گیاه است. کمبود پتاسیم می تواند باعث کاهش رشد میوه و بروز تغییرات رنگ در دانه های پسته شود. این تغییرات شامل سیاه شدن بخشی از دانه یا کل دانه می شود. پتاسیم نقش مهمی در تنظیم آب در گیاه و مقاومت به تنش های محیطی دارد، بنابراین کمبود آن می تواند منجر به کاهش کیفیت محصول گردد. استفاده از کود های پتاسیم دار در دوره های مناسب می تواند به بهبود کیفیت دانه ها کمک کند.
ب: کمبود کلسیم
کلسیم نیز از عناصر مهم برای توسعه ساختار سلولی گیاه است. کمبود کلسیم باعث می شود که دیواره های سلولی ضعیف شوند و این موضوع می تواند به سیاه شدن و پوسیدگی دانه ها منجر شود. برای جلوگیری از این مشکل، افزودن کود های حاوی کلسیم و مدیریت صحیح آبیاری اهمیت دارد.
ج: کمبود نیتروژن
نیتروژن از دیگر عناصر مهمی است که در تشکیل پروتئین ها و کلروفیل نقش دارد. کمبود نیتروژن باعث زردی و ضعف عمومی گیاه می شود و می تواند به طور غیرمستقیم منجر به کاهش کیفیت دانه ها و سیاه شدن آن ها شود. استفاده از کود های نیتروژن دار باید بر اساس نتایج آزمون خاک و نیاز گیاه صورت گیرد.
۳. عوامل محیطی و مدیریتی
الف: آبیاری نامناسب
آبیاری نامناسب، به ویژه آبیاری زیاد یا کم، می تواند باعث بروز مشکلاتی مانند پوسیدگی دانه ها و سیاه شدن آن ها شود. آب زیاد باعث ایجاد رطوبت بیش از حد در خاک و شرایط مناسب برای رشد قارچ ها و باکتری های بیماری‌زا می شود. در مقابل، کم آبی نیز باعث استرس در گیاه و کاهش کیفیت میوه می‌شود. مدیریت صحیح آبیاری، توجه به نیاز آبی درختان و استفاده از روش های نوین آبیاری می تواند از بروز این مشکل جلوگیری کند.
ب: دما و رطوبت بالا
شرایط اقلیمی نقش مهمی در رشد و توسعه محصولات باغی دارند. دمای بالا و رطوبت زیاد، شرایط مناسبی برای رشد قارچ ها و باکتری های مضر فراهم می کند. این شرایط می تواند باعث بروز لکه های سیاه روی پوسته پسته و سیاه شدن دانه ها شود. در مناطقی که رطوبت و دما بالاست، کنترل بیماری های قارچی و تهویه مناسب باغات از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
ج: زمان نامناسب برداشت
برداشت دیرهنگام پسته ممکن است باعث آسیب به دانه ها شود. دانه هایی که در معرض رطوبت و آلودگی های قارچی قرار می گیرند، بیشتر مستعد سیاه شدن هستند. برداشت به موقع و جلوگیری از ماندن محصول روی درخت برای مدت طولانی می تواند کیفیت دانه ها را حفظ کند.
نتیجه گیری
سیاه شدن دانه های پسته می تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد که برخی از آن ها قابل کنترل و مدیریت هستند. بیماری های قارچی مانند آلترناریا، آفات مهمی همچون پروانه چوبخوار و زنجره پسته، کمبود عناصر غذایی مانند پتاسیم و کلسیم، و شرایط محیطی و مدیریتی نادرست می توانند از عوامل اصلی این مشکل باشند. با شناخت دقیق از علل این پدیده و اجرای روش های مناسب پیشگیری و کنترل، می توان کیفیت و کمیت محصول پسته را بهبود بخشید. توجه به نکات تغذیه ای، مدیریت آبیاری، مبارزه با آفات و بیماری ها و برداشت به موقع از جمله اقداماتی است که می تواند به جلوگیری از سیاه شدن دانه های پسته کمک کند.
بیشتر بخوانید: آفات و بیماری‌های گوجه‌فرنگی
