اصول کاشت گوجه فرنگی

گوجه فرنگی از گياهان عالی گلدار ، از راسته دو لپه ای ها ، از خانواده solonaceae ، از جنس lyopersicon می باشد . ریشه این گیاه عمقی رشد می کند و گاهی تا عمق یک متری از سطح زمین نیز می رسد. کاشت گوجه فرنگی به صورت نشا باعث می شود که عمق ریشه کمتر و ریشه های جانبی بیشتری تولید گردد. ساقه های گوجه فرنگی به صورت گرد، صاف، شکننده و کرکدار هستند که با افزایش سن گیاه به مرور زمان ساقه ها گوشه دار، سخت و تقریبا خشبی می گردد. در این مقاله همراه آرمان بذر سپاهان باشید.

محصول گوجه فرنگی مصارف مختلفی دارد. مثلا براي تازه خوري، تهیه رب، ادویه، سس و …. استفاده می شود.  نشا گوجه فرنگی با کیفیت قابل قبول یکسری ویژگی های مخصوص مانند قد کوتاه، ساقه کلفت، سیستم ریشه قوي و سلامت از لحاظ آفت و بیماری دارد. نشا گوجه ی تولید شده همچنین بایـد قادر به تحمل تنش هاي ناشی از جابجایی و کاشت مجدد باشد و پس از انتقال سریعا با محیط جدید سازگار شود و کمترین توقف در روند رشد مشاهده گردد.

تارخ کاشت نشا نیز اهمیت بسیاری در طول گیاه، عملکرد، تناژ محصول تولیدی و کیفیت و بازار پسندی محصول دارد. اندازه طولی زیاد و قد بلند نشا ، یکی از مشکلات عمده در تولید تجاري نشا گوجه فرنگی است و به خصوص در شرایط نور کم و تراکم بالا ایجاد می شود. این شرایط معمولاً در گلخانه هاي تولید نشا وجود دارد و با تنظیم کردن یکسری از شرایط محیطی و غیر محیطی که بر رشد گیاه تاثیر دارند مانند نور، دما، رژیم هاي غذایی، تکان و مالش نشا، مواد فعال اسمزي و اسـتفاده از مـواد تنظیم کننده رشد گیاهی قابل کنترل است.

کاشت گوجه فرنگی در مناطق گرم و خشک

در مناطقی از کشورمان مانند خوزستان گوجه فرنگی در پاییز و زمستان کشت می شود. گیاه گوجه فرنگی براي رشد و نمو اولیه خود نیاز زیادی به محیط تقریبا گرم دارد که در فصل های سرد سال در مناطق گرمسیر در زمین های زراعی، توسط تونل هاي پلاستیکی و کود هاي دامی برطرف می شود. بر اساس بررسی هاي چند سال اخیر هرچقدر نشاهاي گوجه فرنگی با کیفیت بیشتری تهیه شود، سرماي ایجاد شده در زمستان را بهتر و بیشتر تحمل می کنند.  خشکسالی از جمله عواملی است که اکثر مناطق کشور امروزه با آن درگیر هستند. مصرف اصولی از منابع آبی و جلوگیری از هدر رفت آب در همچین شرلایطی اهمیت می یابد. آبیاری اصولی باعث افزایش عملکرد محصول و افزایش بازدهی بوته های گوجه فرنگی شده و ميزان تلفات ناشی از آفات و بیماری های ایجاد شده در اثر آبياري بي رويه و زياد را کاهش می دهد.

مصرف بیش از حد کود شیمیایی در کاشت گوجه فرنگی

مصرف غیر اصولی كود هاي شيميايي نیز مي تواند كاهش شديد بازده محصول را در پي داشته باشد. استفاده از انواع کود هایی که به صورت معمول برای گوجه فرنگی به منظور افزایش باردهی، گلدهی و کیفیت محصول در مناطقی با خاک نامناسب و قلیایی استفاده می شود مانند سولفات پتاسیم در مقابله با تنش های آبی هیچ کاربردی ندارد و بالعکس سبب کاهش محصول نیز می گردد. این مشکل دلایل زیادی ممکن است داشته باشد. برای مثال وارد شدن اندازه ی بالایی از كود شيميايي و به دنبال آن تجمع نمك بيشتر در منطقه توسعه ريشه گياه باعث افزايش شوري خاك می شود كه موجب آسیب زدن به گیاه مي گردد. پس برای روش های کود دهی به بوته ی گوجه فرنگی باید از برنامه اصولی تغذیه ای که توسط کاشناس و با در نظر گرفتن شرایط آب و هوایی منطقه شما نوشته شده است پیروی کنید.

استفاده از انواع کود های حیوانی و آلی در کاشت گوجه فرنگی

کاشت گوجه فرنگی اصولی عوامل زیادی دارد. این کار شامل بهره گیری از برنامه تغذیه ای مناسب می شود.  برنامه غذایی ای برای کاشت گیاه گوجه فرنگی مناسب است که شرایط آب و هوایی منطقه، کیفیت خاک منطقه، آزمایش خاک و آب، مرحله رشدی گوجه فرنگی و بسیار از عوامل دیگر در آن در نظر گرفته شده باشد. از سری اقدامات قبل از کاشت گوجه فرنگی مخلوط کردن خاک زمین کشاورزی با کود های حیوانی و کمپوست است. اضافه کردن این مواد آلی به خاک باعث بالا بردن ظرفیت نگهداشت آب در خاک، بهبود بافت خاک، تقویت خاک و سبک کردن خاک می شود. این کار برای مناطقی که با خشکسالی درگیر هستند نیز با کاهش مصرف آب بسیار کمک کننده است.

آبیاری های عمقی و غرقاب برای گوجه فرنگی مناسب نمی باشد. استفاده بیش از حد از آب آبیاری باعث نفوذ عمقی در خاک و هدرروی آب می شود. همچنین تبخیر بالای آب از سطح خاک نیز باعث خشک شدن سریع خاک و استفاده بیشتر از آب می گردد. همچنین مرطوب ماندن بیش از حد خاک در اثر آبیاری بیش از حد باعث حساس شدن قسمت های در تماس با رطوبت گیاه مانند ریشه و طوقه می گردد.

اکثر بیماری های قارچی و باکتریایی خطرناکی که هر ساله کاشت گوجه فرنگی را با مشکل مواجه می کند مانند پوسیدگی ریشه و طوقه به همین سبب ایجادمی گردد. این بیماری ها از رایج ترین مشکلات مزارع گوجه فرنگی بوده و بازده کاشت گوجه فرنگی را تا حد زیادی پایین می آورند. به همین دلیل توصيه مي شود كه در منطقه ای که کاشت گوجه فرنگی انجام شده است ، بطور ميانگين ٧٠٠٠ متر مكعب آب در هكتار در سال براي زراعت گوجه فرنگي مورد استفاده قرار گيرد. این مقدار آب حدودی بوده و در فصول مختلف سال و بافت های مختلف خاکی و شرایط آب و هوایی مختلف تفاوت دارد.

بهترین فاصله بین بوته ها در کاشت گوجه فرنگی

کاشت گوجه فرنگی در مناطق مختلف به طریق مختلف انجام می گردد. کاشت این محصول در اکثر مناطق ایران به صورت جوی و پشته ای و با روش آبیاری قطره ای انجام می گیرد. فاصله کاشت معمول بین بوته های گوجه فرنگی در حالت معمول 20 سانتی متر است. با توجه به تحقیقات و آزمایشات انجام شده، فاصله کاشت 30 متر بازدهی بهتر و عملکرد بهتری داشته است و پیشنهاد می گردد که این روش و این فاصله کاشت جایگزین روش قبلی گردد. کاشت گوجه فرنگی و برداشت آن در مناطق مختلف به روش های متفاوتی انجام می شود. نیاز به نیروی کار انسانی در تمامی مراحل کاشت، داشت و برداشت احساس می شود. این امر در برداشت گوجه فرنگی نیز اهمیت دارد.

گاهی تا 5 چین هم می توان از بوته ی گوجه فرنگی برداشت کرد که نیروی کار زیادی می طلبد. از لحاظ اقتصادی این عملکرد به صرفه نیست. طبق تحقیقات انجام شده یک چین برداشت گوجه فرنگی توسط ماشین آلات کشاورزی افزایش تولید، کاهش هزینه و افزایش درآمد کاشت گوجه فرنگی را در پی دارد. اگر روش برداشت يك مرحله اي در مزارع انجام شود، مي توان با برنامه ريزي اصولی و برنه ریزی برای کاشت نوبتی در تاریخ های مختلف ، از تجمع و يا كمبود محصول گوجه فرنگي در زمان های خاص جلوگيري شده و از اين راه علاوه بر ادامه دار بودن توليد، تغييرات نا مطلوب قيمت گوجه فرنگي و فرآورده هاي آن و تأثير سوء وارده بر توليدكنندگان و مصرف كنندگان را كنترل کرد.

جدول تغذیه ای گوجه فرنگی