کود کلات چیست؟

با افزایش جمعیت کره ی زمین، دغدغه ی تامین غذا برای این جمعیت به مشکل اصلی برای صنعت کشاورزی تبدیل شده است. در این راستا تولید کود های با کیفیت و متناسب با خاک های اکثر مناطق کشاورزی می تواند امتیاز مثبتی در تولید محصولات کشاورزی باشد.

با افزایش خشکی در اکثر مناطق ایران، کیفیت خاک های تحت کاشت کاهش یافته است. در خاک های بی کیفیت، جذب اکثر عناصر پایین می آید و به دنبال آن رشد و برداشت محصول با مشکلات بسیاری مواجه می شود. محققین شیمی با تلاش های بسیار و انجام آزمایشات فراوان قادر به تولید نوعی کود شدند که در خاک های بیکیفیت نیز توسط ریشه جذب می شود. این کود ها با آبشویی و تحت تاثیر عوامل مختلف تغییر شکل پیدا نمی کنند و می توان از آنها برای تمامی محصولات کشاورزی استفاده کرد. نام این دسته از کود ها، کود های کگلات شده است. در این مطلب همراه آرمان بذر سپاهان باشید.

کود کلات چیست؟

کلات از کلمه یونانی chele  مشتق شده است و مترادف با واژه claw به معنی چنگ زدن و نگاه داشتن چیزی توسط چنگال است.  کلاتسازی وقتی انجام می شود که مولکول های بزرگ مخصوصی که چندین نقطه اتصال دارن مثل (EDTA)  با یک عنصر ریزمغذی باند می شوند. درکل فرم کلات یک عنصر یه فرم حفاظت شده است و بقیه عناصر نمی توانند مزاحمتی در جذب یک عنصر کلات شده ایجاد کنند.

استفاده از عناصر میکرو به طور مستقیم در خاک سود دهی ندارد چرا که این عناصر در خاک به صورت یونهای فلزی با بار مثبت هستند که به آسانی با اکسیژن و یا یونهای هیدروکسید با بار منفی (OH) واکنش می دهند که در این صورت ترکیبات جدیدی را بوجود می آورند که گیاه نمی تواند از آن استفاده کند. بنابراین استفاده از کودهای کلاته سبب جلوگیری از بروز این واکنش ها می شود و عناصر مورد نیاز گیاه را در اختیار آن قرار می دهد.

سود کلات چیست؟

فرم کلات شده یه عنصر در مقایسه با فرم معمولی اون راحت تر و سریع تر توسط گیاه جذب می شود حال چرا؟ ببینید جذب اکثر عناصر توسط ریشه در نتیجه اختلاف بار الکتریکی اون عنصر با کانال های جذبی موجود در ریشه انجام می شود . عنصری که بفرم کلات در آمده باشه پتانسیل بار بیشتری ایجاد می کند و در نتیجه بیشتر و بهتر از کانال های ریشه عبور می کند. ریشه گیاهان توانایی تولید کلات های طبیعی را دارد. نام یکی از این کلات های طبیعی phytosiderophore است که از ریشه گیاهان علفی آزاد می گردد و در شرایط کمبود آهن به گیاه کمک می کند تا عناصر غذایی مانند آهن اطراف ریشه را جذب کند.

انواع کود کلات چیست؟

معمول ترین و اولین مولکول برای کلاته سازی عناصر مختلف در کود های کشاورزی اسید سیتریک بوده و بعد به مرور EDTA یا ،ethylene diamine tetra acetate  اضافه شده است. ولی مولکول های دیگری مثل EDDHA  و DTPA هم برای کلات سازی استفاده می شود. از اسید های آلی مثل فولویک اسید، آمینو اسید، هیومیک اسید و .. به عنوان کلات کننده استفاده می کنند.

در شرایط معمول ایران که PH آب و خاک زیاد است، یون های فلزی مانند آهن و روی در اکثر موارد برای ریشه ها غیرقابل جذب هستند چون در خاک های قلیایی هیدروکسید فلزی تشکیل می دهند که نامحلول در آب است. اما زمانی که به فرم کلات تبدیل شود، به راحتی قابل جذب می شود. عناصری که به فرم کلات هستند در مقایسه با عناصری که بصورت غیرکلات یا آزاد در خاک وجود دارند ثبات بیشتری دارند و با آبشویی کمتر از دسترس ریشه ها خارج می شوند و نهایتا تحرک بیشتری هم دارند.

دلایل نیاز به کود کلات چیست؟

عناصر ریز مغذی موجود در خاک و یا اضافه شده به خاک توسط انواع کود ها، در ساختار پیچیده ی خاک به آسانی اکسید می شوند و به فرم غیر قابل جذب برای گیاه تبدیل می شوند. این اتفاق در معرض هوا و در خاک هایی که بافت شور دارند بیشتر اتفاق می افتد. کود کلات شده دسترسی بهتری برای گیاه به عناصر ریز مغذی از جمله آهن ، مس ، منگنز و روی ایجاد می کند و به بازدهی و سودآوری تولید محصولات زراعی تجاری کمک می کند.

عوامل بسیاری دسترسی عنصر آهن را برای گیاه کاهش می دهد که از جمله این عوامل می توان به pH بالای خاک، محتوای زیاد بی کربنات، گونه های گیاهی و تنش های غیر زنده اشاره کرد. برای مثال گیاهان از عنصر آهن به صورت Fe+2 استفاده می کنند ولی هنگامی که pH خاک بیشتر از 3/5 برسد آهن به شکل Fe+3 اکسید می شود و در حالتی که pH خاک به بیشتر از 4/7 برسد کمبود آهن در گیاهان مشاهده می شود. در این شرایط برای جلوگیری از تبدیل Fe+2 به Fe+3 و کمبود آهن در خاک، مصرف کودهای کلات آهن توصیه می گردد.

آیا کود های کلات از طریق برگ نیز جذب می شوند؟

عناصر غذایی کلات شده همچنین جذب عناصر توسط برگ را نیز افزایش می دهند. زیرا برگ های گیاه به طور طبیعی با موم پوشانده می شوند که این لایه آب و یون های آهن را دفع می کند. مولکول های درشت کلات کننده  عناصر میکرو می تواند به لایه مومی نفوذ کند و جذب آهن را افزایش دهد.

خرید کود کلاته

برای خرید کود های کلاته باید به قسمت عناصر موجود در کود دقت کنید. اگر عناصر موجود در کود به فرم کلات باشد، جلوی درصد عناصر آن نوشته می شود به فرم کلات. تمامی کود های ریز مغذی موجود در سبد کالایی آرمان بذر سپاهان به فرم کلات شده هستند. مهندسین آرمان بذر سپاهان با استفاده از علم روز دنیا و با بهره وری از بهترین مهندسین شیمی تلاش دارد تا با کیفیت ترین کود ها را در حوزه ی کشاورزی برای شما تولید کند و در اختیار شما عزیزان قرار دهد. برای مشاوره با شماره های ما تماس بگیرید.

نویسنده: مهندس نیلوفر مسیبی، کارشناس ارشد گیاهپزشکی