کاشت گلرنگ

اهمیت کاشت گلرنگ

گیاه گلرنگ از انواع گیاهان زراعی است که بومی مشرق زمین بوده و از عربستان به اکثر مناطق دنیا از جمله ایران انتقال یافته و کاشت می شود. امروزه گیاه گل رنگ در اغلب کشورها کاشته شده و بزرگترین تولید کنندگان آن در جهان، هند، آمریکا و مکزیک می ‌باشند. در ایران نیز این گیاه در اغلب نقاط کشور در قالب دو نوع کشت می‌ گردد. نوع اول در خراسان، تبریز و تفرش به ‌عمل آمده و به نام‌ های زعفران کاذب (با توجه به استفاده آن در زعفران تقلبی)، کافیشه و گل زردک شناخته می ‌شود. نوع دوم نیز در برخی مناطق غربی، در استان گیلان و نیز در بوشهر و کازرون به ‌عمل آمده و به نام‌ های کاجیره، کاجره، بهرامه و بهرمان معروف است.

کاشت گلرنگ به منظور استخراج روغن مطلوب با بیش از ۹۰ درصد اسیدهای چرب غیر اشباع از این گیاه و یا مصرف خوراکی و دارویی انجام می شود. البته همچنان در مقایسه با گیاه آفتابگردان اهمیت بسیار کمتری دارد ولی به دلیل اینکه مصارف دیگری نیز دارد و در صنایع دیگر مانند تولید رنگ طبیعی و خوراکی استفاده می شود اهمیت پیدا می کند.گیاه گلرنگ مقاوم به سرما، گرما و خشکی و شوری است که می تواند ماکزیمم حرارت های حدود 40 درجه سانتیگراد را در صورت وجود رطوبت کافی در خاک تحمل کند. این گیاه به آب ایستادگی و کمبود تهویه نیز حساس است و با انتقال از مرحله رویشی به مرحله زایشی به سرما حساس می گردد. در این مطلب همراه آرمان بذر سپاهان باشید.

نکته: در تنظیم سیستم تناوب باید به حساسیت ‌ها و مواد غذایی مورد نیاز گلرنگ توجه کرد. گلرنگ نباید در تناوب پس از گیاهان حساس به پوسیدگی اسکلروتینیایی (کپک سفید) مانند آفتابگردان، خردل، کانولا و یا لوبیا کاشت شود.

گیاهشناسی گلرنگ

گلرنگ با نام علمی Carthamus tinctorius گیاهی یکساله با ارتفاع حدود ۶۰ سانتی ‌متر می باشد.  تکثیر گلرنگ از طریق کاشت بذر آن صورت می گیرد. شکل ظاهری گلهای این گیاه شبیه به گیاه خارخسک است و میوه ی فندقه سفید رنگی تولید می کند که تارهایی در بالای میوه ی آن وجود دارد. شکل کلی بوته گلرنگ خاردار است و برگ های پهن، دندانه دار و بدون دمبرگ دارد. گیاه گلرنگ گیاهی روز بلند، یک‌ساله، دو‌لپه‌ای، که به راسته سینا‌دره و تیره آستراسه تعلق دارد و در صورتی که هوا گرم باشد زودتر از زمان معین شده گلدهی انجام می دهد. یاه گلرنگ دارای یک ریشه اصلی قوی و مستقیم است و در خاک‌ های نفوذ پذیر تا عمق 3- 2 متری می ‌تواند گسترش یابد. ریشه‌ های فرعی آن تا عمق 60 تا 90 سانتی ‌متری توسعه پیدا می ‌کنند. قدرت نفوذ ریشه گلرنگ در خاک ‌های متراکم بسیار بیشتر از آفتابگردان است. عمیق بودن ریشه گلرنگ، آن را قادر می ‌سازد تا بتواند، رطوبت و مواد غذایی را از عمق زیاد جذب کند. به همین دلیل، این گیاه نسبت به گیاهان دیگر به خشکی مقاوم ‌تر است.

خاک مناسب برای کاشت گلرنگ

گلرنگ برای رشد به خاک غنی و حاصلخیز نیاز دارد. خاک باید از زهکشی مناسبی برخوردار باشد. خاک مناسب برای کاشت گلرنگ بهتر است خاکی بدون کلوخ با رطوبت کافی و زهکشی مناسب باشد. گیاه گلرنگ ریشه های عمیقی دارد و به همین خاطر نیز بهتر است که قبل از کاشت گلرنگ شخم عمیق با گاو آهن قلمی انجام شود و زیرشکن برای شکستن طبقات زیرین نفوذ ناپذیر توصیه می شود.

زمان کاشت گلرنگ

• آب و هوای گرمسیری (خوزستان، جيرفت، ايرانشهر، بوشهر، سيستان و بلوچستان)

كشت گلرنگ در مناطق گرم بايد در پاييز و بر اساس زمان شروع بارندگي هاي پاييزه و شيوع بيماري هاي قارچي از قبيل فيتوفترا، سفيدك سطحي در منطقه و حمله آفاتي نظير مگس گلرنگ، عدم همزماني دوره گلدهي با درجه حرارت هاي بالا تنظيم شود ، براساس آزمايشات صورت گرفته مطلوب ترين تاريخ كاشت ارقام گلرنگ بهاره در مناطق گرم ، نيمه دوم آذرماه در نظر گرفته شده است.

• آب و هوای معتدل و سردسیری (تهران، کرمان، فارس، كرمانشاه، خراسان، اصفهان، آذربايجان شرقي، آذربايجان غربی، زنجان، كردستان، مركزي)

الف) كشت پاييزه: كشت ارقام پاييزه گلرنگ در مناطق معتدل و سرد بايد طوري انجام شود كه بوته ها قبل از شروع یخبندان در زمستان به حالت روزت ( 8 برگه ) رسيده باشند. آزمايشات نشان داده است كه مناسب ترین زمان كاشت گلرنگ در این مناطق اواسط شهريور ماه تا اواخر مهرماه است. رقم پديده مناسب ترين رقم جهت كشت در مناطقی مانند  قم، ورامين، داراب، اسلام آباد، اصفهان، تبريز، زنجان، كردستان، اراك، خراسان مي باشد.

ب) كشت بهاره: كشت ارقام بهاره در مناطق سرد و معتدل بر اساس زمان سپري شدن سرماي زمستانه و زمان شروع و پايان بارندگي هاي بهاره تنظيم مي شود. بررسي ها نشان داده است كه مطلوب ترين تاريخ كاشت در مناطق فوق اواخر اسفند ماه تا اواخر فروردين ماه مي باشد و از مناسب ترين ارقام جهت كشت در مناطق معتدل سرد و سرد نيز مي توان به ارقام گلدشت، محلي اصفهان و صفه اشاره كرد. اين ارقام قابليت كشت تابستانه در مناطقي از استان اصفهان را نيز دارا هستند.

میزان بذر و تراکم مناسب برای کاشت گلرنگ

طبیعتا در کشت و کار هیچ محصولی تراکم زیاد از حد و تراکم کم پسندیده نیست و بازدهی خوبی نیز ندارد و رعایت تراکم استاندارد و مناسب با استفاده از میزان بذر مطلوب اهمیت زیادی دارد. تراکم زیاد در کاشت گلرنگ باعث نازک شدن ساقه ها و رشد علفی آنها می شود که ممکن است با وزش باد افتاده شوند. از عوامل موثر بر میزان بذر و تراکم مناسب در کشت گلرنگ می توان به زمان کاشت، نوع رقم، عمق کاشت، ساختمان خاک و میزان کود مصرفی و وضعیت آب و هوایی منطقه اشاره نمود.

• در کشت بهاره مناسب ترین میزان بذر مصرفی ۳۰-۲۵ کیلوگرم در هکتار و مطلوب ترین فاصله ردیف ها ۴۰-۳۰ سانتی متر و بهترین فاصله بین بوته ها ۵ سانتی متر می باشد.
• با توجه به رشد رویشی بالا در ارقام پاییزه، معمولا فاصله بین ردیف ها ۵۰ سانتی متر، فاصله بین بوته ها ۵ سانتی متر و میزان بذر مصرفی ۲۵-۲۰ کیلوگرم در نظر گرفته می شود.

کود مخصوص گلرنگ

کود ماده ای است که برای تقویت انواع گیاهان از جمله گلرنگ استفاده می شود و انواع مختلفی دارد. هدف از کاشت گلرنگ در مزرعه برداشت مناسب از محصول و بازده اقتصادی مطلوب است. بازدهی محصول زمانی مطلوب و مورد رضایت است که تمامی شرایط مورد نیاز فراهم باشد.

شرایط مناسب برای کاشت گلرنگ شامل موارد زیر می شود.

• خاک حاصلخیز
• آب با کیفیت
• آب و هوای مناسب
• کاشت اصولی
• زمان کاشت درست
• تغذیه کامل

برای تامین عناصر غذایی مورد نیاز کاشت گلرنگ می توان از انواع کود های ارگانیک و شیمیایی استفاده کرد. استفاد زياد از كود هاي شيميايي، علاوه بر آلودگي محيط زيست و آب هاي زيرزميني، ممكن است آثار سمي و منفي بر توليد و كيفيت محصول داشته باشد. گياهان زراعي به مقادير مناسبي از نيتروژن نيازمندند و در صورت كمبود اين عنصر در خاك، رشد و عملكرد گياه تا حد زيادي كاهش مي يابد. نیتروژن پر مصرف ترین عنصر غذایی توسط گیاهان است که در ایران معمولا از کود اوره برای تامین نیتروژن استفاده می شود و روش مصرف آن نیز به صورت سرک است. توجه داشته باشید که کوددهی گلرنگ را زمانی انجام دهید که آب کافی برای آبیاری مزرعه در دسترس باشدچرا که گیاه با افزایش رشد رویشی آب بیشتری احتیاج دارد.

برنامه تغذیه ای گلرنگ

برای تقویت گیاه گلرنگ می توان از انواع کود های مناسب برای دیگر گیاهان استفاده کرد. مصرف کود در کاشت گلرنگ کمتر از دیگر گیاهان است.

این جدول صرفا پیشنهادی برای افزایش بازدهی محصول و برداشت از مزارع گلرنگ است و شما می توانید برای تشخیص دقیق عناصر مورد نیاز گیاه قبل از کاشت گلرنگ، آزمایش خاک انجام دهید و از کارشناس تغذیه برنامه کودی دقیق و مخصوص به خود را دریافت کنید.

هر کدام از کود های پیشنهادی از بهترین و باکیفیت ترین کود های موجود است که محصول شرکت آرمان بذر سپاهان می باشد و طبق تجربه تاثیرات بسیار عالی و فوق العاده ای در کاشت گلرنگ دارد.

مقادیر مورد نیاز از هر کود روی بسته بندی کود ها درج شده است. برای مشاوره و خرید با ما تماس بگیرید.

نویسنده: نیلوفر مسیبی، کارشناس ارشد گیاهپزشکی