کاشت چای

چای از گیاهان بوته ای هست که برگ های آن به عنوان دمنوش در سرتاسر دنیا استفاده می گردد و طرفداران زیادی دارد. احتمالا محبوبیت چای در سرتاسر دنیا به دلیل 4 درصد کافئین موجود در چای است. باید بدانیم که کاشت چای به وسیله کاشت بذر انجام می شود و کشور مبدا آن چین بوده و از قرن 17 در سرتاسر دنیا محبوبیت یافته است. تنوع چای شامل چای سیاه، چای سبز ، چای اولانگ و چای سفید می ‌شود که با پردازش های مختلف به آنها عطر و طعم های خاص را اضافه می ‌کنند.

در کشور ما ایران سالانه حدود ۱۱۰ هزار تُن چای مصرف می ‌شود که فقط ۲۳ درصد آن در داخل کشور کشت می ‌شود. کشت چای در کشور ما در اختیار استان گیلان است که با حدود ۲۸ هزار هکتار باغ چای رکورد دار کاشت چای در خاورمیانه است. به طور متوسط در هر هکتار باغ چای می ‌توان حدود ۵ تُن محصول چای را در سال برداشت کرد. با وجود اینکه بیشتر باغات چای در گیلان زیر یک هکتار هستند اما برای یک سرمایه گذاری اصولی و پرسود باید به فکر راه اندازی باغ چای با مساحت بالای یک هکتار باشید. در این مطلب همراه آرمان بذر سپاهان باشید.

چای در سرتاسر دنیا کاشت می گردد و 4 تا از قدرتمند ترین تولید کنندگان چایی در دنیا کشور های چین، هند، کنیا و سریلانکا می باشد. برداشت چای با دست انجام می شود و ماشین به دلیل خشن بودن نمی تواند کمکی در برداشت این محصول داشته باشد، بنابرین کاشت چای باعث کارآفرینی در کشور می گردد.

آب و هوای مناسب برای کاشت چای

برای کاشت چای به آب و هوای گرم و مرطوب نیاز است. هر چه میزان رطوبت بیشتر باشد میزان محصول تولید شده و کیفیت آن افزایش می یابد. هوای معتدل ۱۸ درجه سانتیگراد (حداکثر ۳۲ درجه و حداقل ۶ درجه سانتیگراد)، سالیانه ۱۵۰۰ میلیمتر آب، دوران خشکی هوا، کمتر از ۲ ماه، زمین نرم و نفوذ پذیر با PH خاک 5/4 تا ۶ و ارتفاع سالیانه ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ متر از سطح دریا، بر حسب مناطق مختلف. بادهای شدید، سرد و یا گرم برای پرورش چای مضر می‌ باشد.

کاشت چای از طریق بذر

برای این منظور، دانه درختچه‌ هایی مورد استفاده قرار می‌ گیرد که اختصاصاً برای تولید بذر کاشته شده باشند. برداشت بذر دو تا سه بار در هفته صورت می ‌گیرد و این دانه‌ ها قدرت تولید و جوانه زدن خود را خیلی زود از دست می ‌دهند که در صورت لزوم باید آنها را در شن یا پودر کربن نگهداری کرد. برای کاشت چای، بذر های سنگین تر را انتخاب می‌ کنند. کاشت ممکن است به صورت محدود یا در حد صنعتی انجام گیرد. بر حسب محل کاشت و نوع کاشت، فاصله درختچه ‌ها از یکدیگر تفاوت می ‌کند. تنها درختچه‌ هایی را که دارای دو برگ بزرگ هستند نشاء می ‌کنند.

گیاهشناسی چای

نام علمی چای که مورد قبول بیشتر گیاه شناسان است Camellia sanensis و گاهی Camellia teifera برای هر دو نوع چای سیاه و چای سبز می ‌باشد. درخت چای گیاهی است همیشه سبز که در طبیعت و به حال وحشی ارتفاع آن به 6 تا 7 و گاهی به 15 متر می ‌رسد. چای یک ریشه عمودی قوی دارد. گلهای آن زرد-سفید و به قطر ۴-۵/۲ سانتی متر بوده که ۷ تا ۸ گلبرگ دارد. برگها ۱۵-۴ سانتی متر طول دارد.

خاک مناسب برای کاشت چای

کاشت چای معمولا در خاک های اسیدی انجام می شود و خاک هایی که آهک دارند برای کاشت چای مناسب نیستند. حد اسیدیته خاک برای این محصول در حدود 5.5 است و هر گاه PH از این مقدار تجاوز کرد و یا کمتر شد باید با وسایل مناسب میزان اسید خاک را به 5.5 رساند. هر گاه اسیدی خاک زیادتر از این مقدار شد با دادن کود های قلیایی و یا مخلوط کردن آهک به مقدار مناسب میزان اسیدی خاک را اصلاح می ‌کنند.

زمانی که با مخلوط کردن مقداری گرد گوگرد که ممکن است تا 600 کیلو در هکتار برسد اسیدی خاک را به حد لازم زیاد می‌ کنند. مناسب ‌ترین خاک برای کاشت چای اراضی شنی و رسی فاقد آهک یا هر ماده قلیایی دیگر می ‌باشد که مقدار زیادی مواد هوموس دارا باشد.

روش های کاشت چای

کاشت چای معمولا به وسیله بذر انجام می شود اما از روش های دیگری مانند قلمه زدن و خوابانیدن نیز می توان برای کاشت چای استفاده کرد. با توجه به نوع چای و نحوه کاشت و پرورش آن ، چندین سال طول می ‌کشد تا چای به اندازه کافی بزرگ شده و قابل برداشت شود، پس باید صبورانه از گیاه مراقبت کنید تا بعد از مدتی از داشتن یک محصول با کیفیت و خوش طعم لذت ببرید. مزارع چای معمولا به شکل باغ هایی با درختچه های حدودا یک و نیم متری هستند که مرتبا هرس می شوند تا بتوانند محصول مناسبی تولید کنند. درختان چای در شرایط مناسب حتی تا 100 سال نیز می توانند زنده بمانند و تولید محصول کنند. چای در انواع زمین های مختلفی کاشت می گردد که در ادامه توضیح می دهیم.

کاشت چای در مناطق جنگلی

کاشت چای در مناطق جنگلی در صورتی امکان پذیر است که با شخمی عمیق تمامی گیاهانی که در جنگل به صورت خودرو کاشت می شود را ریشه کن کنید. رشد گیاهان جنگلی در بین بوته های چای باعث جلوگیری از رشد آنها می شود.

کاشت چای در دشت ها و مناطق جلگه ای

در مناطقی که به شکل دشت یا جلگه ای باشد کاشت چای به راحتی انجام می شود. تنها موضوع مورد اهمیت در این راستا نوع خاک است چرا که خاک مناسب برای کاشت چای خاک هایی با زهکشی زیاد است. زهکشی خوب برای پایین بردن سطح آب های زیرزمینی و جلوگیری از خفه شدن ریشه ها نیاز است. کاشت چای در مناطق ماندابی با آب راکد انجام نمی شود.

کاشت چای در زمین های شیب دار

در دامنه های شیب دار که شیب آنها ملایم است نیز می توان کاشت چای انجام داد. جالب است بدانید که در مناطق شیب دار کاشت چای موفق تر است و نتیجه ی بهتری دارد. در این مناطق به منظور جلوگیری از فرسایش خاک در اثر بارندگی که آب جریان دارد زمین را به شکل پلکانی در آورید و تراس هایی با عرض 21 متر به بالا ایجاد کنید.

برنامه تغذیه ای بعد از کاشت چای

کوددهی به چای به منظور تولید محصولی بهتر و با کیفیت و تناژ بیشتر انجام می شود. برنامه تغذیه ای مناسب برای گیاه چای بستگی به شرایط آب و هوایی و میزان عناصر موجود در خاک دارد. برای تامین عناصر مورد نیاز این گیاه و جبران کمبود های موجود در خاک بهتر است از کود های مختلف استفاده کنید. در ادامه برنامه تغذیه ای متناسب با نیاز های درخت چای در زمان های مختلف تهیه کردیم که می توانید از آن استفاده کنید.

نویسنده: مهندس نیلوفر مسیبی، کارشناس ارشد گیاهپزشکی