کاشت سویا (نحوه،زمان، دما و خاک مناسب کاشت سویا)

اهمیت کاشت سویا

این گیاه در فارسی با نام های متفاوتی از جمله ، سوژا ، لوبیا روغنی ، لوبیا چینی ، نخود فرنگی چینی ولوبیا منچوری نامیده شده است . در زبان انگلیسی به soybean مشهور است . سویا گیاهی است که در بهار بعنوان کشت اول و در تابستان بعنوان کشت دوم کاشته می شود .

مصرف سویا در سبد غذایی بسیار مفید است و می تواند برای تامین نیاز های پروتئینی به جای گوشت نیز استفاده شود. سویا بسیار مغذی است، زیرا غنی از پروتئین، کلسیم، فیبر، آهن، منیزیم و سایر ویتامین ها و سرشار از مواد معدنی و مغذی است.

دانه های سویا معمولا خام استفاده نمی شود و به شکل های متنوع پخته، خشک و یا تخمیر شده و یا به شکل شیر و آرد استفاده می شود. روغن سویا نیز طرفداران بسیاری دارد و از آن در تغذیه انسان و دام استفاده می گردد. در این مطلب همراه آرمان بذر سپاهان باشید.

گیاهشناسی سویا

سویا گیاهی است با ریشه های عمیق که تا عمق یک و نیم متری نفوذ می کند. گیاهی است روز کوتاه و حساس به طول روز. در سویا علاوه بر ریشه اصلی ، ریشه فرعی به صورت حجمی نیز وجود دارد که در صورت مساعد بودن شرایط و وجود باکتری های همزیست در گره های ریشه سویا، نیتروژن را تثبیت می نماید . رنگ گل های آن متنوع می باشد. ( از جمله سفید ، بنفش و صورتی ) گل آذین آن ، خوشه ای و دانه ی آن کلیوی یا گرد می باشند.

خاک مناسب کاشت سویا

سویا حساسیت زیادی به بافت خاک ندارد اما خاک دارای بافت و pH متوسط را می پسندد. این گیاه به شوری خاک حساس است. کاهش رطوبت قابل دسترس در خاک، بسیاری از خصوصیات فیزیولوژیکی سویا را تحت تأثیر قرار میدهد.

زمان کاشت سویا

زمان کاشت سویا به آب و هوای منطقه ای که زمین زراعی در ان قرار دارد بستگی دارد. حداقل حرارت خاک برای جوانه زدن و سبز شدن سویا در حدود 15 درجه سانتی گراد و دمای مورد نیاز برای رشد و نمو آن 30 درجه ی سانتی گراد است. عوامل دیگری نیز در تعیین زمان کاشت سویا نیز موثر است.

برای مثال نوع رقم، شرایط اقلیمی منطقه، طول روز یا مقدار نور دریافت شده توسط گیاه در روز و اگر که سویا به عنوان محصول دوم کاشت می شود، زمان برداشت محصول قبلی نیز اهمیت دارد. با توجه به نوع محصول قبلی می توان آن را از اواسط اردیبهشت تا اواسط خرداد کاشت کرد.

با انجام آزمایشات مختلف و تجارب قبلی می توان بهترین تاریخ کاشت را در منطقه مشخص کرد. تغییر زمان کاشت و دیرتر کاشتن محصول یا کاشت پیش از موعد آن می تواند پیامد های بدی داشته باشد که کاهش رشد رویشی یکی از آنهاست. برای جبران این مشکلات فواصل بین ردیف را نزدیک بهم می گیرند.

نیاز نوری کاشت سویا

سویا گیاهی روز کوتاه و حساس به طول روز است و از این نظر نسبت به دیگر گیاهان زراعی به طول روز حساس تر می باشد. اگرچه ارقام زودرس سویا به طول روز بی تفاوت هستند و هرچه رقم دیر رس تر باشد عکس العمل آن نسبت به طول روز بیشتر می شود. (شرایط آب و هوایی مورد نیاز پرورش سویا و نحوه سازگاری آن)

دمای مورد نیاز کاشت سویا

سویا گیاهی گرما دوست است که در نیمه دوم بهار و تابستان کاشت می شود. آزمایشات نشان داده است که بیشترین میزان گلدهی در طول روز ۱۳-۱۰ ساعت اتفاق می افتد همچنین درجه حرارت شب ظهور جوانه های گل را تحت تأثیر قرار می دهد. سویا در گروه گیاهان گرمادوست قرار دارد و از این لحاظ تا حد زیادی مشابه ذرت است.

در مناطق گرمسیری، که درجه حرارت خاک در زمان جوانه زنی بذر تقریبا در محدوده ۲۰ سانتی گراد است، مدت زمان لازم برای جوانه زنی ۴-۳ روز خواهد بود. سویا به گرما و نور فراوان نیازمند است و سایه اندازی علف های هرز باعث کاهش شدید رشد و نهایتا عملکرد این گیاه خواهد شد.

 ارقام مختلف کاشت سویا

ارقام مناسب برای کاشت سویا باید با توجه به اقلیم منطقه و شرایط زراعی انتخاب شود. وضعیت اقلیمی، شرایط آب و هوایی، طول فصل زراعی، عرض جغرافیایی، میزان نور دریافتی، شرایط برداشت و میزان برداشت همه و همه از عواملی هستند که در انتخاب رقم مناسب برای منطقه دخیلند.

در کشور ما معمولاً ارقام زودرس در نواحى آذربايجان و سردسير کشت مى‌شوند. ارقام متوسط رس در نواحى شمالي، مرکزى و خراسان و ارقام ديررس در نواحى گرمسيرى همچون خوزستان کشت مى‌گردند. حاصل فعالیت‌های تحقیقاتی سویا در کشور معرفی ۲۰ رقم تجاری از گروه رشدی دو تا پنج است که مهم‌ترین آن‌ها شامل ارقام نکادر ، کاسپین ، تِلار و ساری برای کشت در استان مازندران و کتول برای استان گلستان ، M7 و M9 برای استان لرستان ، ویلیامز و L17 برای دشت مغان و سالند و ۵۰۴ برای کشت در استان خوزستان می‌باشند.

آماده سازی زمین برای کاشت سویا

اگر سویا را با عنوان کاشت اول در زمین می کارید، بذر های آن را اوایل پاییز باید کاشت، بنابرین شخم و تسطیح خاک و زمین باشد قبل از کاشت انجام شود.

اگر سویا به عنوان کشت دوم انجام شود، شخم ابتدایی بلافاصله بعد از برداشت محصول انجام می گردد.  شخم به منظور نرم کردن خاک برای کاشت بذر انجام می گردد. خاک باید بستری مناسب برای رشد بذر باشد و تمامی عناصر مورد نیاز گیاه را برای رشد و ریشه دهی و پس از ان تولید محصول مناسب در اختیار گیاه قرار دهد. انجام عملیات خاکورزی بیش از حد باعث فرسایش و تخریب خاک می شود. خاک های سفت و فشرده به بذر اجازه ی جوانه زدن و به ریشه ی گیاه اجازه ی رشد نمی دهند. شخم با دیسک ها ی مختلف چه به صورت سطحی و چه عمقی می تواند خاک را برای کاشت سویا مطلوب کند.

روش کاشت سویا

بهترین عمق برای کاشت بذر سویا، عمق 3 تا 5 سانتی متری خاک است. فاصله بین ردیف ها در سویا 40 تا 80 سانتی متر است ولی اگر رقم کاشت شده زودرس است تراکم را بیشتر می کنند. اگر خاک تحت کاشت سبک باشد و مشکل سفتی خاک و سله بندی خاک نداشته باشیم، فاصله بین کرت ها را با فاصله 40 سانتی متر کاشت می کنند.

سویا از گیاهان تثبیت کننده ی ازت است. این گیاهان قابلیت این را دارند که نیتروژن موجود در هوا را به فرم قابل جذب برای گیاهان تبدیل کنند. گیاهان تثبیت کننده ی ازت با کمک نوعی از باکتری ها مانند ازتوباکتر ها این کار را انجام می دهند. برای بهبود این عملکرد بذر سویا را قبل از کاشت داخل پودر یا مایع حاوی باکتری آغشته می کنند.  این امر باعث می شود که گیاه سویا از ابتدای رشد اقدام به تثبیت ازت کند. بذر ها را در هنگام کاشت از طریق عملیات کاشت به روش کرتی و با بذر کار غلات و در روش ردیفی با ردیف کار چغندر قند انجام می دهند. میزان بذر مصرفی و تراکم کاشت بسته به نوع رقم، شرایط اقلیمی و هدف تولید از 300 تا 500 هزار بوته در هکتار (۵۰ تا ۱۰۰ کيلوگرم در هکتار) متفاوت است.

کوددهی سویا

کوددهی برای سویا بهتر است طبق برنامه و با مشاوره کارشناسان مربوط انجام شود. قبل از مصرف کود ها بهتر است خاک مزرعه را تحت آزمایش قرار دهید. با تماس با کارشناسان تیم آرمان بذر سپاهان به صورت رایگان مشاوره دریافت کنید.