کاشت ریحان

کاشت ریحان در زمین های کشاورزی اصول و قواعدی دارد که کشاورزان به صورت تجربی آنها را آموزش می بینند. در اینجا سعی داریم که در کنار اصول کاشت ریحان به شما نکاتی برای کاشت آسان تر و برداشت بیشتر این محصول آموزش دهیم.

گیاهشناسی ریحان

ریحان (نام علمی:  Ocimum basilicum) یک گونه گیاهی است که در خانواده ‌ی نعناعیان (Lamiaceae)  قرار دارد. این گیاه بومی کشورهای آسیای جنوبی مانند هند، ایران و تایلند است، اما در سراسر جهان به عنوان یک گیاه دارویی و خوراکی پرورش داده می ‌شود.

ریحان گیاهی علفی و چندساله است که ارتفاع آن ممکن است تا یک متر برسد. برگ‌ های آن سبز تیره یا بنفش رنگ بوده و دارای بوی خوبی هستند. گلهای ریحان نیز در رنگ ‌های مختلفی مانند سفید، صورتی و بنفش می ‌باشند.

از دیدگاه گیاه ‌شناسی، ریحان به عنوان یک گیاه علفی درجه گرمسیری تا معتدله شناخته می ‌شود و برای رشد به خاک خوب زهکشی شده و غنی از مواد آلی و نیتروژن نیاز دارد. این گیاه به آفتاب و موقعیتی که از باد مستقیم محافظت شود، علاقه دارد. همچنین، ریحان به دماهای بالاتر و تابش آفتاب مستقیم مقاوم است.

ریحان به عنوان یک گیاه دارویی و خوراکی مورد استفاده قرار می ‌گیرد. برگ ‌های آن به عنوان ادویه در آشپزی استفاده می ‌شوند و بوی و طعم خوبی به غذاها می‌ دهند. همچنین، این گیاه خواص دارویی دارد و در طب سنتی برای درمان برخی از بیماری ‌ها مورد استفاده قرار می ‌گیرد. به طور معمول، عصاره‌ ی ریحان برای تسکین عصبی، کاهش استرس و بهبود عمومیت استفاده می ‌شود. در ایران از ریحان به صورت تازه خوری و در انواع غذاها استفاده می شود.

کاشت ریحان در زمین

کاشت ریحان در مزارع به صورت گسترده انجام می ‌شود و برای کاشت ریحان یکسری اقدامات خاصی باید انجام دهید. در ادامه به این اقدامات و نیاز های گیاه ریحان می پردازیم.

انتخاب مکان: مزارع ریحان بهترین عملکرد را در مناطقی با آفتاب شدید و هوای گرم تا معتدل دارند. انتخاب منطقه‌ ای با بافت خوب خاک و زهکشی مناسب برای رشد ریحان مهم است.

آماده ‌سازی زمین: زمین را با تمیز کردن از علف ‌های هرز و آلودگی ‌ها آماده کنید. سپس زمین را با عملیات خاکورزی و شخم زمین آماده کنید. اگر خاک شما کمبود مواد آلی دارد، می‌ توانید از کمپوست یا کود های آلی استفاده کنید.

انتخاب روش کاشت: دو روش کاشت ریحان در مزارع وجود دارد: کاشت بذر مستقیم و کاشت از طریق نشا. در روش کاشت بذر مستقیم، بذر های ریحان را در فاصله مناسبی از هم به صورت پراکنده در ردیف ‌های موازی کاشت کنید. در روش کاشت از طریق نشا  ، نشا ‌های ریحان را در مقدار مناسبی به فاصله مناسب از هم در ردیف ‌های موازی کاشت کنید.

آبیاری: پس از کاشت بذرها یا نهال ‌ها، زمین را مرطوب کنید. استفاده از سیستم آبیاری قطره ‌ای یا سیستم آبیاری محلی می ‌تواند به طور موثر در مدیریت آبیاری در مزارع ریحان کمک کند.

مدیریت علف ‌های هرز: در طول رشد ریحان، مراقبت از زمین و کنترل علف ‌های هرز بسیار مهم است. استفاده از روش ‌های مکانیکی یا شیمیایی برای کنترل علف ‌های هرز می‌ تواند به شما کمک کند. علف کش ها معمولا می توانند علف های هرز باریک برگ را در زمین حذف کنند و برای حذف علف های هرز پهن برگ باید به صورت مکانیکی آنها را حذف کرد.

مراقبت و تغذیه: ریحان نیاز به مراقبت و تغذیه مناسب دارد. استفاده از کود های ارگانیک یا شیمیایی مناسب می‌ تواند به رشد و عملکرد بهتر گیاهان کمک کند. در ادامه برنامه تغذیه ای مناسب برای کاشت ریحان ارائه می دهیم.

برداشت: برای برداشت ریحان، معمولاً در حدود 60-80 روز پس از کاشت، زمان مناسبی است. در هنگام برداشت، مراقب باشید که ریشه ‌های گیاه را آسیب نرسانی.

با رعایت این مراحل و مدیریت مناسب، می ‌توانید ریحان را با موفقیت در مزارع کاشت کنید و به عملکرد بالا و محصول با کیفیت دست یابید.

کوددهی ریحان

برای رشد و بهبود محصول ریحان، می ‌توانید از کود های آلی و شیمیایی مناسب استفاده کنید. در زیر، چند نوع کود مناسب برای ریحان را بررسی می‌ کنیم:

کود آلی: از جمله کود های آلی مناسب برای ریحان می‌ توان به کمپوست، کود حیوانی (مانند کود مرغی یا کود گاوی) و کود های آلی تجاری ( مانند کود مرغی مایع، کود ماهی مایع، هیومیک اسید ها و …) اشاره کرد. کود های آلی از منابع طبیعی به دست می ‌آیند و حاوی عناصر مغذی ضروری برای رشد گیاهان هستند. آنها علاوه بر تغذیه گیاه، خصوصیات مفید خاک را در دراز مدت بهبود می‌ بخشند.

کود های شیمیایی: برای ریحان می ‌توانید از کود های نیتروژن، فسفر و پتاسیم (به عنوان کود های NPK) استفاده کنید. این کود ها سه عنصر مغذی اصلی را برای ریحان تأمین می ‌کنند. برای مثال، کود هایی که دارای نسبت NPK برابر 10-10-10، 20-20-20 یا 15-15-15 هستند، برای ریحان مناسب هستند.

کود های مایع: کود های مایع نیز می ‌توانند برای ریحان مفید باشند. این کود ها شامل مواد مغذی قابل جذب توسط گیاه هستند و به سرعت توسط گیاهان جذب می ‌شوند. می ‌توانید از کودهای مایع آلی یا شیمیایی که تمامی عناصر مورد نیاز ریحان را در خود دارند، استفاده کنید. این کودها به راحتی به روش های آبیاری و محلول پاشی استفاده می شود.

در هر صورت، قبل از استفاده از هر نوع کود، بهتر است راهنمایی ‌ها و دستور العمل‌ های تولیدکننده را مطالعه کرده و میزان استفاده صحیح را رعایت کنید. همچنین، نیازهای خاص گیاه ریحان را در نظر بگیرید و مقدار و زمانبندی کوددهی را با توجه به جدول کودی تنظیم کنید.

عناصر غذایی مورد نیاز برای کاشت ریحان

ریحان برای رشد و برگدهی صحیح نیاز به عناصر غذایی زیر دارد:

نیتروژن (N): نیتروژن برای تشکیل پروتئین ‌ها و افزایش سبزینگی گیاه ریحان بسیار مهم است. نیتروژن در افزایش رشد و برگدهی و افزایش طول ساقه ریحان بسیار موثر است. مصرف زیاد نیتروژن ممکن است مسمومیت بدهد و نتیجه ی عکس داشته باشد.

فسفر (P): فسفر نقش بسیار حیاتی در رشد ریشه، گلدهی و تشکیل میوه دارد. همچنین، فسفر به تقویت سیستم دفاعی گیاه در برابر بیماری ‌ها کمک می‌ کند.

پتاسیم (K): پتاسیم در تنظیم رشد و توسعه گیاه، تقویت مقاومت به تنش‌ های محیطی و بهبود کیفیت محصول نقش مهمی دارد.

کلسیم (Ca): کلسیم به عنوان یک عنصر ثانویه در رشد سلول‌ ها، تقویت ساختار گیاهی و تنظیم فعالیت آنزیم‌ها در ریحان اهمیت دارد. به همین خاطر استفاده از کود کلسیم مایع برای این گیاه به شدت پیشنهاد می شود.

منیزیم (Mg): منیزیم در فتوسنتز و تشکیل کلروفیل نقش دارد و در رشد و توسعه گیاه ریحان ضروری است.

سایر عناصر مغذی: عناصری مانند آهن (Fe)، روی (Zn)، مس (Cu)، منگنز (Mn) و مولیبدن (Mo) نیز در کمیت کم، اما برای رشد صحیح گیاه ریحان ضروری هستند.

به منظور تأمین این عناصر غذایی، می ‌توانید از کود های آلی یا شیمیایی حاوی این عناصر استفاده کنید. بررسی ترکیب و میزان عناصر غذایی در کود های تجاری و راهنمایی ‌های مربوطه می ‌تواند به شما کمک کند تا بهترین کود را برای ریحان خود انتخاب کنید.

تمامی کودهای معرفی شده از محصولات وارداتی و تولیدی شرکت آرمان بذر سپاهان است. بهتر است قبل از مصرف کود های معرفی شده آزمایش خاک و آب انجام دهید تا از کمبود ها و مسمومیت عناصر داخل خاک آگاه شوید. برای مشاوره و راهنمایی ما تماس بگیرید.

نویسنده: مهندس نیلوفر مسیبی، کارشناس ارشد گیاهپزشکی