کود شیمیایی

کود شیمیایی  و کاربرد های آن در کشاورزی

کود شیمیایی چیست؟

کود شیمیایی به هر گونه موادی گفته می شود که با روش های شیمیایی توسط بشر ساخته می شود و به افزایش حاصلخیزی  خاک کمک می کنند و از این طریق سبب افزایش رشد و نمو و عملکرد گیاه می شوند.

                                              کود شیمیایی نیتروژن به رشد برگ ها کمک می کند.

انواع کود شیمیایی و عملکرد آن ها

سه عنصر غذایی ازت، فسفر و پتاسیم جز عناصر غذایی ضروری و پرمصرف برای رشد و نمو گیاه هستند. برای مثال کود شیمیایی نیتروژن به رشد شاخ و برگ ها کمک می کند. کود شیمیایی فسفره در رشد ریشه، گل، دانه و میوه نقش دارد. کود شیمیایی پتاسیم نیز به رشد ساقه، حرکت آب در گیاهان، تقویت گلدهی و باردهی گیاه کمک می کند. در کنار این سه عنصر مهم غذایی عناصر غذایی پرمصرف دیگری نیز وجود دارند که مانند کلسیم، منیزیوم، گوگرد و ریز مغذی های یا عناصر غذایی کم مصرف مهمی چون مس، آهن، منگنز، مولیبدن، روی و بور که حضورشان برای رشد و باروری گیاه ضروری است. مواد غذایی پرمصرف 6 – 15/0 درصد ماده خشک گیاه را تشکیل می دهند، در حالی که عناصر کم مصرف چیزی حدود 04/0 درصد ماده خشک گیاه را تشکیل می دهند.

کود شیمیایی نیتروژن

                         کود شیمیایی نیتروژن به صورت نیترات، آمونیوم و آمونیاک و اوره در بازار وجود دارد.

نیتروژن حدود 78 درصد جو زمین را تشکیل می دهد که از دو اتم نیتروژن با یک پیوند سه گانه پایدار بهم وصل شده اند. اگرچه نیتروژن قسمت زیادی از هوای ا تشکیل می دهد اما بیشتر موجودات زنده نمی توانند به این شکل از آن استفاده کنند و باید نیتروژن اتمسفر قبل از استفاده برای تغذیه گیاه طی فرآیندی تثبیت شود.

گیاهان برای ساخت اسید های آمینه به نیتروژن نیاز دارند. اسید های آمینه واحد های سازنده پروتئین سلول هستند و در ساختمان دی ان ای نیز وجود دارند. همچنین نیتروژن جز اصلی تشکیل دهنده ساختار کلروفیل است که وجود کلروفیل برای جذب نور و تولید کربوهیدرات از آب و دی اکسید کربن ضروری است. کود شیمیایی نیتروژن به صورت نیترات، آمونیوم و آمونیاک و اوره در بازار وجود دارد.

• نیترات: نیترات در آب حل می شود و با حرکت آب در خاک حرکت می کند. در نتیجه وقوع بارندگی کود شیمیایی نیتراته چون داری بار منفی است جذب ذرات خاک نمی شود و همراه آب به اعماق خاک می روند و از دسترس گیاه خارج می شوند که این امر یکی از دلایل اصلی کمبود نیتروژن در خاک های شنی با بافت درشت است. از سوی دیگر در طی دوره های خشکی زمانی که آب از خاک تبخیر می شود، نیترات به سمت بالا حرکت می کند و ممکن است در سطح خاک تجمع پیدا کند. اما آمونیوم دارای بار مثبت است و جذب کلوئید های خاک می شود و احتمال آبشویی آن کمتر است. در این بین اوره مهمترین نوع کود نیتروژنه مورد استفاده در ایران است که از قابلیت جذب بسیار بالایی برخوردار است. از اوره به صورت محلول پاشی روی برگ نیز می توان استفاده کرد. انواع دیگری از کود های نیتروژن دار نیز وجود دارد که شامل سولفات آمونیوم، هیدرات آمونیوم، نیترات کلسیم و نیترات پتاسیم می شود. سولفات آمونیوم علاوه بر نیتروژن دارای مقدار کمی گوگرد نیز می باشد. در نتیجه حل شدن آمونیاک در آب هیدرات آمونیوم تولید می شود.

نیترات کلسیم و نیترات پتاسیم نیز به عنوان منبع نیتروژن مورد استفاده قرار می گیرند که حاوی مقدار کمتری نیتروژن هستند. این کود ها بیشتر برای تامین کلسیم و پتاسیم گیاه مورد استفاده قرار می گیرند.

کود شیمیایی فسفره

در انواع کود شیمیایی فسفره درصد اکسید فسفر با عنوان درصد فسفر موجود در آن ذکر می شود.  اسید فسفریک در نتیجه تجزیه مواد آلی خاک ایجاد می شود که بوسیله گیاه می تواند جذب شود. کلسیم موجود در خاک های قلیائی و آهن و آلومینیوم موجود در خاک های اسیدی بیشتر کود های فسفره موجود در خاک را تثبیت می کنند.

میزان انحلال و حرکت کود های فسفره در خاک خیلی کم است بنابراین لازم است کود های فسفره را قبل از کشت در ناحیه ریشه مورد استفاده قرار داد. پی اچ مناسب خاک برای جذب کود های فسفره پی اچ بین 6/5 – 6 است. اگر خاک پی اچ بالاتر یا پایین تر از این میزان را داشت باید با اضافه کردن آهک یا کود های اسیدی پی اچ را در محدوده مناسب تنظیم کرد.

کود شیمیایی پتاسیم

علائم کمبود عنصر پتاسیم در خاک هایی که بافت شنی دارند و در خاک هایی که پی اچ اسید دارند قابل مشاهده است. سولفات پتاسیم یکی از بهترین انواع کود های پتاسه است که در بازار وجود دارد. سولفات پتاسیم از درجه انحلال بالایی برخوردار است و می توان با استفاده از محلول پاشی روی شاخ و برگ و یا از طریق آبیاری و استفاده در خاک از آن استفاده کرد.

کود شیمیایی سه بیست

کود 20 20 20 حاوی سه عنصر ازت، فسفر و پتاس است. علت نامگذاری آن به سه 20 این است که حاوی،  20 درصد ازت، 20 درصد فسفات و 20 درصد پتاسیم است. البته در کنار این عناصر حاوی مقداری عناصر روی، منگنز، بور و آهن نیز هستند. وجود این عناصر در کنار هم سبب می شود تا با مصرف این کود شیمیایی تولید شده توسط آرمان بذر سپاهان گیاه به خوبی رشد کند و عملکرد خوبی داشته باشد.